298 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Yusuf Ziya POLATER
297
leri Bakanlığı’na bağlı olmalı, bunun dışında; belirlenmesinde Cum-
huriyet başsavcılığının etkili olduğu, Cumhuriyet başsavcılığının em-
rinde özerk bir yapıda teşkilatlanmasını talep etmiştir. Ancak İçişleri
Bakanlığı’nın tepkileri nedeniyle özerk bir adli kolluk kurulması dü-
şüncesinden vazgeçilmiştir.
15
II. ADLİ KOLLUK - İDARİ KOLLUK AYRIMININA YÖNELİK
GÖRÜŞLER
Kolluğun adli-idari kolluk olarak ayrılması ve buna göre teşkilat-
lanması bir sistem meselesidir. Nasıl ki dünyada ülkelerin yönetim
şekilleri genel olarak parlamenter sistem, başkanlık sistemi veya yarı-
başkanlık sistemi gibi farklı isimlerde ve farklı şekillerde gerçekleşi-
yor ise kolluğun adli ve idari olarak ayrılması-ayrılmaması ya da her
iki özelliği de bünyesinde barındıran bir kolluk uygulamasının kabul
edilmesini buna benzetebiliriz.
Ceza adalet sistemimizin şekillenmesinde etkileri yadsınamaya-
cak olan Avrupa’da da benzer şekilde, bağımsız ya da özerk adli kolluk
teşkilatına sahip olan ülkeler (Fransa, İtalya) olduğu gibi, ayrı bir adli
kolluk teşkilatına sahip olmayan ülkeler de (İngiltere, Galler) mevcut-
tur. Kanaatimizce burada önemli olan, hangi sistemin o ülke şartla-
rında suç-suçlulukla mücadelede ve adalet hizmetinin tesisinde etkili
olduğudur.
Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) döneminde kollu-
ğun adli ve idari kolluk olarak ayrılması mevzu bahis değildi.
16
Ancak
yeni CMK ile adli kolluğun kurulması düzenlenmiştir. (CMK m.164)
Bu düzenleme daha önce ifade ettiğimiz gibi ayrı iki teşkilatlanma-
dan ziyade, idari kolluk içinde adli kolluk adıyla iş bölümüne dayalı
fonksiyonel bir ayrımdan ibarettir. Uygulanmasında 10. yılına girdiği-
miz bu yeni sisteme ve genel olarak kolluğun adli-idari kolluk olarak
ayrılmasına yönelik, farklı yaklaşımlar söz konusudur. Aşağıda buna
ilişkin farklı görüşleri açıklamaya çalışacağız.
15
M. Bedri Eryılmaz, “Ceza Muhakemesi ve Adli Kolluk: Adli Kolluk Amirleri,
Sorumluları ve Görevlilerinin Belirlenmesi”,
Ankara Barosu Dergisi
, Ankara, 2007,
Yıl: 65, S. 1, s. 110.
16
Bahri Öztürk vd., Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. B., Seçkin,
Ankara, 2013, s. 279.