401 / 617
Ceza Muhakemesinde Delil Kavramı ve Kovuşturma Sürecinde Hâkimlerin Delil Algısı
400
suni (yapay) izlerdir.
616263
Diğer bir ifadeyle keşif faaliyetine konu olan
olaydan geriye kalan her türlü iz ve eserlerdir.
64
Belirtiler, ceza muha-
kemesinde soruşturma ve kovuşturma makamlarınca incelenebilecek
ve maddi gerçeğin araştırılması ve ispatlanmasında yararlanılabilecek
vasıtalar olmasından dolayı maddi deliller olarak da adlandırılmakta-
dır.
65
Bu kapsamda, somut olayla ilgili maddi delillerin neler olabile-
ceği konusunda bir sınırlama olmamakla birlikte biyolojik, kimyasal,
fiziksel ve iz delilleri olarak veya nesne, iz, vücut parçaları, koku, hay-
vansal ve bitkisel delil olarak sınıflandırılabilir.
6667
Günümüzde bilgisayar, telefon, konum belirleme sistemleri, fre-
kans tanıma sistemleri, kameralar, her türlü elektronik cihazlar, ağ
sistemleri gibi elektronik cihaz ve sistemlerin insan yaşamına getir-
diği kolaylıklar, bilişim sistemlerinin toplum hayatında daha fazla
yer edinmesine ve olay yerinin fiziksel ortamdan sıyrılıp sanal alana
doğru kaymasına, dolayısıyla da elektronik delil kavramın doğmasına
neden olmuştur.
6869
Elektronik ortamda yaratılan, değiştirilen, iletilen
ya da saklanan verilerin, kayıtların ve belgelerin iddia edilen bir vakı-
anın ispatı için kullanılması veya kullanılmak istenmesi durumunda,
elektronik delil söz konusu olmaktadır.
70
Bu çerçevede elektronik delil
“Herhangi cihaz, bilgisayar ya da bilgisayar sistemi ile oluşturulan, işlenen de-
polanan ya da iletilen ya da iletişim sistemi ile aktarılan, hüküm süreci ile ilgili
olan verilerden (dijital formattaki veriden ya da analog cihaz
çıktılarından)
oluşur.” şeklinde tanımlanmaktadır.
71
Burada şu hususu belirtmekte
yarar vardır. Elektronik cihazlar; analog cihazlar ve sayısal cihazlar
61
Nur Centel/Hamide Zafer, a.g.e.,252
62
Nevzat Toroslu/Metin Feyzioğlu, a.g.e., s.199
63
Nurullah Kunter, a.g.e., s.492
64
İsmail Ercan, a.g.e., s.128
65
Parlar Ali/Hatipoğlu Muzaffer/Yüksel Erol Güngör, a.g.e., s.468
66
Yasin Ataç/Ekrem Muş/Eyüp Aydoğdu/Ersin Karapazarlıoğlu, a.g.e.
67
Vahit Bıçak, a.g.e., s.463-485
68
Olgun Değirmenci, a.g.e., s.123-125
69
Gürkan Özocak, “Ceza Muhakemesinde Elektronik Delillerin Tespiti ve Toplan-
ması”, Tekin Memiş, Ahmet Koltuksuz, Mine Akkan (Eds), 2. Uluslar arası Bilişim
Kurultayı Bildiriler Kitabı İzmir, 2011, ss. 110- 12
5http://2011.ubhk.org.tr/Uplo-ad_Files/FckFiles/file/bildiriler_kitabi.pdf (01.06.2015)
70
Mustafa Göksu, Hukuk Yargılamasında Elektronik Delil, Ankara Üniversitesi Sos-
yal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Usul ve İcra-İflas Hukuku) Anabilim
Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2010, s.37,
acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/26465/tez.pdf, (15.05.2015)
71
Olgun Değirmenci, a.g.e., s.126