543 / 617
Asıl İşveren ve Alt İşveren Arasındaki Müteselsil Sorumluluğun Yeni Borçlar Kanunu Hükümleri ...
542
ğından, artık mahkemenin işin esasına girip onu incelemesi mümkün
değildir.
Uygulamada, fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması, dava açma
tekniği bakımından, tümü ihlal ya da inkâr olunan hakkın ancak bir
bölümünün dava edilmesi, diğer bölümüne ait dava ve talep hakkının
bazı nedenlerle geleceğe bırakılması anlamına gelir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca benimsenmiş ilkeye göre, kıs-
mi davada fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması, saklı tutulan kesim
için zamanaşımını kesmez, zamanaşımı, alacağın yalnız kısmi dava
konusu yapılan miktarı için kesilir.
Zamanaşımı, bir maddi hukuk kurumu değildir.
Diğer bir anlatımla zamanaşımı, bir borcu doğuran, değiştiren
ortadan kaldıran bir olgu olmayıp, salt doğmuş ve var olan bir hak-
kın istenmesini ortadan kaldıran bir savunma aracıdır. Bu bakımdan
zamanaşımı alacağın varlığını değil, istenebilirliğini ortadan kaldırır.
Bunun sonucu olarak da, yargılamayı yapan yargıç tarafından yürüt-
tüğü görevinin bir gereği olarak kendiliğinden göz önünde tutulamaz.
Borçlunun böyle bir olgunun var olduğunu, yasada öngörülen süre ve
usul içinde ileri sürmesi zorunludur.
Demek oluyor ki zamanaşımı, borcun doğumu ile ilgili olmayıp,
istenmesini önleyen bir savunma olgusudur. Bu nedenle zamanaşımı
savunması ileri sürülmedikçe, istemin konusu olan hakkın var olduğu
ve kabulüne karar verilmesinde hukuksal ve yasal bir engel bulunma-
maktadır.
Yasalarda öngörülen zamanaşımı sürelerinin işlemeye başlayabil-
mesi için öncelikle talep konusu hakkın istenebilir bir konuma, duru-
ma gelmesi gerekmektedir.
Yasalarda hakkın istenebilir konumuna, diğer bir anlatımla yerine
getirilmesinin gerektiği güne, ödeme günü denmektedir. Bir hak, var
olsa bile, o hakkın istenmesi için gerekli koşullar gerçekleşmedikçe is-
tenemez.
Genel olarak savunma nedenlerinin ve bu arada zamanaşımı sa-
vunmasının esasa cevap süresi içinde bildirilmesi gereklidir.
Ancak, savunma nedenlerinin ve savunma nedenlerinden olan
zamanaşımının yasanın öngördüğü cevap süresi geçtikten sonra ileri