608 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Cengiz OTACI
607
mağdurlarının etkin şekilde haklarını aramalarına engel olan bu ka-
nun, insan haklarına da uygun olmayacaktır. Haklı ve kabul edilebilir
bir amaca hizmet etmeyen, var olan bir yetkinin kötüye kullanılması
suretiyle oluşturulmuş, taraf olunan uyuşmazlığı sonlandıran bu ka-
nunun meşru olduğu, kanunu çıkartanlar açısından hüküm ve sonuç
doğuracağı iddia edilemez. Hiçbir hukuk sistemi haksızlığı korumaz.
Açıkça haksızlığı korumak, adalete ve ahlaka aykırıdır. Saf hukuk il-
kelerine dayalı bu yaklaşım, politik tercihlerin ya da politik tercihlerin
neden o yönde kullanıldığının sorgulanmasını içermediğinden erkler
ayrılığına da uygundur.
Kanunun amacının sorgulanması, her ne kadar saf hukuksal bir
faaliyet ise de, bu sorgulama, politik tercihlere etkili olacağından,
değerlendirmede politik tercihlerin dışarıda tutulduğunun gösteril-
mesi açısından objektif bir teyide ihtiyaç duyulabilir. Objektif teyit,
kanunun uygulaması ve somut sonuçları ile birlikte ele alınması ile
mümkündür. Başka bir deyişle kanunun uygulaması ve ortaya çıkar-
dığı somut sonuçlar, amacın objektifliğini teyit eder. Kanun yürürlüğe
konulmuş ancak hiç uygulanmamış olabilir. Bunun yanında uygu-
lanmak istenmiş ancak hukukçuların çaba ve gayretleri sonucunda,
kanundan umulan hukuk dışı sonuçlar alınamamış olabilir. Kanunun
meşru olmadığı, yargı organları tarafından kabul ve ilan edilen bir so-
nuç olduğundan en azından bir davada uygulanma ihtimali taşıması
gerekir.
Kanunun, amacından hareketle meşruluğunu sorgulamak, ilk
aşamada muhtemel sonuçlarını sorgulamak, ikinci aşamada ise somut
uygulamasını gözlemlemektir. Kanunun muhtemel sonuçları eşitliği
ortadan kaldırma, hak ve özgürlükler açısından mevcut anayasal ve
anayasa üstü hukuk düzeninden sapma, adalet içeriğinden yoksun-
luk, insan haklarını ortadan kaldırma ya da askıya alma gibi tehlikeler
içeriyorsa, hukuk düzenince haklı ve kabul edilebilir bir amaca hizmet
etmediği söylenebilir. Kanunun somut uygulaması da öngörülen teh-
likeleri teyit etmişse amacın meşru olmadığı açıkça ortaya çıkacaktır.
Amacın meşruluğunun ortaya çıkartılması için kanunun uygula-
ması ve somut sonuçlarının olması her durumda şart değildir. Ada-
let içeriğinden yoksunluk, insan haklarına aykırılık, eşitliği ortadan