dergi-121

TBB Dergisi 2015 (121)

A. Savaş DEMİRCAN

281

Eşitliğin iki yönü bulunmaktadır. Yatay vergi adaleti/eşitliği hu-

kuk devleti kavramının “kanun önünde eşitlik” ilkesiyle, dikey ver-

gi adaleti/eşitliği ise “sosyal refah devletiyle” bağlantılıdır. Buna göre

vergileme bakımından yatay vergi adaletinin gerçekleştirilmesi bir

yandan vergi yasalarının genel, nesnel ve kişisel olmayan düzenleme-

ler içermesine, diğer yandan ödeme gücü ve aile durumu yönünden

aynı durumda olan bireylerin belli bir vergiyle ilgili olarak aynı işleme

tabi tutulmasına bağlanmaktadır.

Ancak TC Anayasası’nın 10. madde başlığının

“kanun önünde

eşitlik”

olarak düzenlenmiş olması, kimlerin eşit ve kimlerin farklı

kabul edileceklerinin takdirinin yasama organına bırakıldığını gös-

termektedir. Bu durumda, vergilendirmede eşitliği gerçekleştirecek

olan makam yasama organıdır.

Kanun koyucu, ekonomik, kültürel, sosyal ve sağlık politikaları ile

vergi tekniğine ilişkin kolaylaştırıcı nedenlerle eşitlik ilkesine istisna-

lar getirebilir. Bu istisnalar, anayasanın diğer kurallarına dayanıyorsa

eşitlik ilkesinden sapmalar geçerli sayılabilir.

Vergilendirmede eşitlik ilkesi bazen belirli bir hukuk kuralı dola-

yısıyla değil de, fiili bazı durumlar nedeniyle bozulmaktadır. Örneğin

vergi denetiminin yetersizliği ve eksikliği vergilendirmede eşitlik il-

kesini bozmaktadır. Çünkü vergi yükümlülerinin ancak bir kısmı de-

netlenebiliyorsa yükümlüler arasında haklı bir nedene dayanmayan

bir ayrım yapılıyor demektir.

3. Sosyal Devlet İlkesi

Bugün anayasalarda yer alan sosyal devlet ilkesinin herkesin üze-

rinde anlaştığı bir tanımını vermek zordur. Bu nedenle bu kavramı

devletin ulaşmak istediği amaçlara ve üstlendiği görevlere göre belir-

ne Yaklaşımına İktisadi Bakış”

Afyon Kocatepe Üniversitesi

İİBF

Dergisi

,C. XV, S.

I,s.306.

Funda Başaran Yavaşlar, Gelir Vergisinin Temelleri, Ankara, Seçkin

Yayınevi,2011,s.62.

Akif Erginay, Kamu Maliyesi, Ankara, Savaş Yayınları,1990,s.47.

Nami Çağan ve Ahmet Kumrulu ve Mualla Öncel, Vergi Hukuku, 18. Bası, Anka-

ra, Turhan Kitabevi, Mart 2010,s.41.

Çağan, s.41.