dergi-121

TBB Dergisi 2015 (121)

A. Savaş DEMİRCAN

287

gelecek olursak, direktif çerçevesinde, karşımıza şunlar çıkmaktadır. Her

ne kadar hepsini aymak mümkün olmasa da, gıda maddeleri su teslimi,

ilaç, kültürel etkinlikler ve eğlence parklarına giriş, radyo ve televizyon

harçları, yazar ve besteciler tarafından yapılan bir takım teslimler, sos-

yal mesken inşaatları özelikle bunların onarımı, tarımsal ürünler, otel

konaklamaları spor karşılaşmalarına giriş, kuaför hizmetlerine kadar

son derece geniş bir indirimli gruba rastlamak mümkündür.

Türkiye’de duruma baktığımızda ise; yasanın yürürlüğe girdiği

1985 yılında tek oran söz konusuydu ve bu oran % 10’du. Ancak 1986

yılında bakanlar kuruluna tanınan yetki sonucunda oranlar çeşit-

lenmeye başlamıştır. Farklı listeler oluşturulmuş ve o listelerin farklı

oranları uygulaması söz konusu olmuştur ve oran bir dönem % 40’a

kadar çıkmıştır. Ancak Özel Tüketim Vergisinin (ÖTV) kabul edilmesi

ile beraber, oranlar aşağıya çekilmiş ve şu anda genel oran % 18 ve

diğer iki oran ise % 1 ve % 8 dir. İndirimli oranların uygulanacağı

vergi oranlarına bakacak olursak listelerin çok geniş olduğu aşikârdır.

Gruplandırmaya çalışacak olursak; toptancı safhasında ki tarım ürün-

leri, gazete ve dergiler, ulaşım ile ilgili bazı araç ve malzemeler, 150 m

altı konut teslimleri, sosyal hizmetler, cenaze hizmetleri ve kutsal ki-

tapların basılması hizmetleri, üretim araçları ile ilgili teslimler, şeklin-

de bir ayırım yapılabilir.% 8’lik oranın içine ise gıda maddeleri, giyim

imalatında kullanılmış olan bir takım mensucat gibi ürünler, ödeme

kaydedici cihazlar, küspe, eğitim kültür ve sosyal hizmetler çerçeve-

sinde yapılan bir takım hizmetler örneğin yaşlı ya da huzur evleri gibi

hizmetler, belediyelerin verdiği atık su hizmetleridir. Bunlarla da ye-

tinmeyen yasa koyucu bir istisna kataloğu oluşturmuş bu kataloğun

içinde taşımacılık, ihracat istisnası, ithalat istisnası, diplomatik istisna-

sı, sosyal ve askeri amaçlı istisnalar, vb. istisnaları koymuştur. Sosyal

ve askeri amaçlı istisnaların neden getirildiğine baktığımız zaman,

yasa koyucu bunları farklı şekillerde derecelendirmiş durumdadır.

Örneğin, idari kolaylık, vergi toplama maliyetini düşürmek, darpha-

ne ve damga matbaası tarafından yapılmış teslimler ile bir takım mal

ve hizmetler sosyal indirim ve istisnalar çerçevesinde vergi dışında

bırakılmış vaziyettedir. İkisini karşılaştırdığımızda zorunlu yaşam gi-

derleri vergi dışı bırakılmalıdır. Zira sistem, tüm bunları % 8’lik orana

tabi tutmaktadır. Bunun haricinde sistemde bir takım adaleti zedele-

Yavaşlar