328 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Emine Gül KAMİLOĞLU LATİFOĞLU
327
taraf olduğu, zira tüketicinin uzmanlarca hazırlanan böyle bir sözleş-
meyi anlayacak donanıma sahip olmadığı, ayrıca bir girişimci tarafın-
dan kendisine sunulan genel işlem şartlarına dayalı sözleşmeyi anla-
yıp reddetse dahi diğer bir girişimci ile yine müzakere etmeden onun
hazırladığı sözleşmeyi yapmak zorunda kalacağı belirtilmektedir.
23
Bu
sebeple piyasada genel olarak etkin bir rekabet ortamı bulunsa bile,
pazarlık konusu edilmeyen matbu sözleşme koşulları özelinde reka-
bet olmayacak, işletmeler bunları kendi menfaatleri doğrultusunda
kaleme alacak ve müşteriler piyasada hep bir örnek GİŞ ile karşılaşa-
caktır.
24
Bunun piyasaya etkisi ise GİŞ alanında rekabetin işlememesi
olacaktır.
25
Söz konusu açıklamalar kapsamında bankaların kredi kartı ücreti
talep etmesine yasal bir engel bulunmaması bu ücretin GİŞ şeklinde
sözleşme içine saklanarak talep edilebilmesi anlamına gelemeyecektir.
Bu açıdan sözleşmelerde mükerrer olarak kullanılan şartlar ve özellik-
le GİŞ’lerin haksız şart oluşturmaması açısından öncelikli yol, bunla-
rın emredici hukuk kuralları ile kontrol altına alınması, sonrasında ise
hakim eliyle denetlenmesidir.
Kredi kartı sözleşmelerindeki aidatlar, her ne kadar kredi kartı
üyelik sözleşmelerinde düzenlense de mezkûr düzenlemelerin genel
işlem koşullarına ve haksız şarta ilişkin getirilen düzenlemeler çer-
çevesinde dikkate alınması gerektiğinden öncelikle 6098 sayılı Türk
Borçlar Kanunu ve 6502 sayılı yeni Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanun kapsamında denetlenmelidir.
Söz konusu denetim öncelikle genel işlem şartlarının tüketici açı-
sından bağlayıcı olup olmadığının, başka bir ifadeyle genel işlem şartı-
nın sözleşme içeriğine dahil olup olmadığının denetlendiği bağlayıcı-
lık (yürürlük) denetimi; sonrasında ise sözleşmeye dahil olduğu kabul
edilen genel işlem şartlarının kanunda öngörülen sınırlar içinde kalıp
kalmadığının denetlendiği içerik denetimidir.
26
23
Lale Sirmen, “Banka Kredi Kartı Hamillerinden Yıllık Kart Ücreti Alınmasına İliş-
kin Sözleşme Hükmünün Yargısal Denetimi”,
BATİDER
, Aralık 2009, C. XXV-sayı
4, s.54
24
YeşimAtamer, Kerem Cem Sanlı, “Kredi Kartı Faizleri ve Yıllık Ücretleri Örneğin-
de Fiyat Denetimi ve Sınırları”,
Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi
, İstanbul 2010, C.
XXVI, S.4, s.17
25
Atamer/Sanlı, s.34
26
Sirmen, s.58-60