330 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Emine Gül KAMİLOĞLU LATİFOĞLU
329
sinin 1’nci fıkrasında yer alan
“Bir sözleşme şartının haksızlığı; sözleşme
konusu mal veya hizmetin niteliği, sözleşmenin kuruluşunda var olan şartlar
ve sözleşmenin diğer hükümleri veya haksız şartın ilgili olduğu diğer bir söz-
leşmenin hükümleri de dikkate alınmak suretiyle sözleşmenin kuruluş anına
göre belirlenir.”
ifadesi göz önünde bulundurularak ele alınmalıdır.
Bu çerçevede “mal veya hizmetin niteliği” ifadesinin, sözleşme
şartlarının, barındırdığı hükümlerin içeriği itibariyle tarafların hu-
kuk alanlarında yapacağı etki olarak anlaşılması gerekmektedir.
30
Ni-
tekim banka, belirtilen hizmetleri içeren kart hizmeti ile bir riski ve
maliyeti üstlenmiş vaziyettedir. Kredi kartının bir ödeme aracı olma-
sı haricinde kredi sağlama işlevini de barındırması, üstlenilen riskin
hukuki ilişkideki somut görünümü olarak tezahür etmektedir. 5464
sayılı Kanun gereği bankaların kredi kartlarının kullandırılması ve
güvenliğinin sağlanması için gerekli tedbirleri almak ve yatırımlar ya-
parak sistem kurma ve personel görevlendirmekle yükümlü oldukları
dikkate alındığında bu ücretlerin hizmetin niteliği gereği olarak de-
ğerlendirilmesinin de mümkün olacağı düşünülmektedir. Dolayısıyla
taraflar arasındaki edim dengesi dikkate alındığında, bankanın kredi
kartı üyelik aidatı adı altında talep etmiş olduğu ücrete ilişkin sözleş-
me hükmünün haksız şart teşkil ettiğini söylemek güçtür.
31
Göz önünde bulundurulması gereken bir diğer husus ise,
“sözleş-
menin yapılmasını sağlayan şartlar”
olarak ifade edilmiştir. Bu değerlen-
dirme çerçevesinde salt olarak sözleşme içeriğinin dikkate alınması
yeterli olmayıp tarafların sözleşmenin kurulması aşamasında içinde
bulundukları hal ve şartlar ile taraf menfaatleri ve sözleşmenin ku-
rulmasına eşlik eden tüm olguların gözetilmesi gerekmektedir.
32
Keza
Yargıtay kararlarında
33
sözleşme serbestisi ilkesine vurgu yapılmak
suretiyle çok sayıda banka bulunduğu ve bireyin diğer bankalarla da
kredi kartı üyelik sözleşmesi akdedebileceği ifade edilmiştir. Kredi
kartı kullanımının sosyal yaşantı açısından bir zorunluluk teşkil et-
30
M. İlhan Ulusan, “Genel İşlem Şartlarında ve Özellikle Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanunda Haksız Şartlara İlişkin İçerik Denetimi”,
İstanbul Kültür Üni-
versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
, İstanbul Aralık 2004, S.1-2, C.3 s.39
31
13.HD. 05.04.2011, E.2010/13722,K.2011/5258
,www.kazanci.com.tr, e.t.21.04.2015
32
Ulusan, s.39
33
13. HD. 11.04.2012, E.2012/7979, K.2012/9930; 07.02.2011, E.2010/3958,
K.2011/1717; 05.04.2010, E.2010/13722, K.2011/5258,
www.kazanci.com.tr,e.t.21.04.2015