dergi-121

Yabancı Irk ve Millet İsimleriyle Soyadı Alınması Yasağı ve Anayasa Mahkemesi

404

Giriş

Anayasa Mahkemesi’nin soyadıyla ilişkisi uzun yıllar öncesine

dayanmaktadır. Hikaye, kadının soyadıyla başlamıştır.

En son karar

10.3.2011 tarihli 2011/49 sayılı karardır. Bugün ise kadının evlendikten

sonra kendi soyadını alabileceğine ilişkin bireysel başvuru kararları

görülebilmektedir.

Anayasa Mahkemesi’nin soyadına ilişkin bir diğer kararı ise

“yabancı ırk ve millet isimleriyle” soyadı alınamamasının anaya-

sa aykırılığı

iddiasıyla gündeme gelmiştir. Bu çalışmada Anayasa

Mahkemesi’nin bu kararında görülen problemli üç nokta üzerinde du-

rulacaktır. Bu doğrultuda ilk olarak itiraz konusu kuralın anlamı be-

lirlenmeye çalışılacaktır. Ardından soyadı kullanma hakkının kişiye

sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğu üzerinde durulacak ve bir sonraki baş-

lıkta söz konusu kuralın anayasa aykırılığı denetlenirken eşitlik ilkesi

ve kuşkulu sınıflandırmalar öğretisi üzerinde durulacaktır. Son olarak

da Anayasa Mahkemesi’nin uluslararası hukuku ele alış biçimindeki

problemli noktalar üzerinde durulacaktır.

1. İtiraz Konusu Kural

Favlus Ay isimli Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı adını ve soyadını

Paulus Bartuma olarak değiştirmek için dava açmıştır. Davacı Sürya-

nice olan Bartuma soyadını kullanmak istemektedir. 21.06.1934 tarihli

ve 2525 sayılı Soyadı Kanunu’nun 3. maddesi “

Rütbe ve memuriyet, aşi-

ret ve yabancı ırk ve millet isimleriyle umumi edeplere uygun olmayan veya

iğrenç ve gülünç olan soyadları kullanılamaz

.” şeklindedir. Midyat Asliye

Hukuk Mahkemesi bu maddedeki “

yabancı ırk ve millet isimleriyle

” iba-

resinin anayasaya aykırılık itirazını ciddi bulmuş ve söz konusu hük-

mün iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur.

E.1997/61, K.1998/59, k.t. 29.9.1998, RG 15.11.2002, Sayı 24937.

Başvuru numarası 2013/2187, k.t 19/12/2013; başvuru numarası 2013/4439, k.t

6/3/2014; başvuru numarası 2014/5836, k.t.16.04.2015.

E.2009/47, K.2011/51, k.t. 17.03.2011, Sayı 27992:

Anayasa Mahkemesi Kararlar

Dergisi

, Sayı 48, Cilt 2, 2011, s. 891-908.