409 / 473
Yabancı Irk ve Millet İsimleriyle Soyadı Alınması Yasağı ve Anayasa Mahkemesi
408
bilir. 17. madde ise sınırlama nedeni ön görmemiştir. Dahası Anayasa
Mahkemesi’nin hangi gerekçeyle Türkçeden başka bir dilde soyadı al-
mayı yasaklamanın ulusal birliği sağladığı iddiasını ileri sürdüğünü
anlayabilmek güçtür. Mahkeme’den beklenen bu tür iddialar ileri sür-
mesi değil, hukuka dayanan gerekçeler öne sürebilmesidir.
Soyadı Kanunu’nun 3.maddesinin Anayasa’ya aykırılığı iddiasın-
da söz konusu olan bir diğer kural Anayasa’nın 10. maddesidir. Yani
söz konusu kuralın eşitlik ilkesi açısından incelenmesi gerekmektedir.
b. Eşitlik İlkesi ve Soyadı
Eşitlik ilkesini düzenleyen Anayasa’nın 10. maddesi anayasaya
uygunluk denetiminde Anayasa Mahkemesi’nin önüne sıklıkla çıkan
maddelerden biridir. Dahası hakların kullanılmasında ve güvence al-
tına alınmasında büyük bir öneme sahiptir. Bu nedenle de üzerinde
durulması, anlamının ortaya koyulması gerekmektedir.
“Eşitlik ilkesi, maddi bir anayasa ilkesi olarak, kanunlarda eşitliğin, yani
kanunlarla yaratılan haklarda ve ödevlerde, yararlarda ve yükümlülüklerde
eşitliğin sağlanmasını...”
15
gerektirmekte
ve kanunların genelliğini zo-
runlu kılmaktadır.
16
Kanunların genelliği ise özel, aktüel, geçici bir
durumu ifade etmemeyi, belirli bir kişiyi hedef almamayı ve aynı za-
manda önceden tespit edilmiş, soyut olmayı gerektirmektedir.
17
Ge-
nellik kavramıyla birlikte düşünüldüğünde, eşitlik ilkesinin, “...
yasama
organının herkesi eşit olarak kapsamayan, dolayısıyla herkese eşit olarak uygu-
lanamayacak kanunlar yapmasını, başka bir anlatımla kanun koyarken kişiler
arasında fark gözetip ayrım yapmasını yasakladığı öne sürülebilir.”
18
Bununla birlikte hukuk önünde eşitlik herkese aynı şekilde dav-
ranılmasını gerektirmemektedir.
19
Kanun koyucunun herkesi kapsa-
15
Merih Öden, Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara,
2003, s.186.
16
Tahsin Bekir Balta, İdare Hukuk I Genel Konular, Ankara Üniversitesi Basımevi,
Ankara, 1970/72, s.109.
17
Ripert G, Les Grandes Oeuvres Politiques, Paris, 1955, s.313’ten aktaran Erdoğan
Teziç, Türkiye’de 1961 Anayasası’na göre Kanun Kavramı, İstanbul Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1972, s.35.
18
Öden, Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, s.187.
19
Geoffrey Marshall, Constitutional Theory, Oxford University Press, London, 1972,
s.142.