102 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
Yusuf Ziya POLATER
101
açıklanarak, sonuç kısmında “
devlet sırrı
”nın geniş yorumlanmasının
sakıncaları ile kavramın sınırlarının çizilmesi, “
devlet sırrı”
nedeniyle
ortaya çıkan sakıncaların giderilmesi noktasında mevzuatta yapılacak
değişikliklere yönelik görüşler ifade edildi.
BİRİNCİ BÖLÜM
YÖNETİMDE GİZLİLİK VE ŞEFFAFLIK
I. GENEL OLARAK
İdare yani yönetim, yerine getirmekle görevli olduğu kamu hiz-
metini icra ederken, kişiler karşısında sahip olduğu kamu gücü nede-
niyle her zaman daha üstün konumdadır. Bu güce dayanan idare tek
taraflı olarak kişilerin hukuki durumlarında değişiklik yapabilmekte-
dir.
1
İdarenin kanuniliği ilkesi gereğince, bu tasarruflar aksi mahkeme
huzurunda ispat edilinceye kadar hukuka uygun kabul edilmektedir.
Bu yönüyle idarenin işlem ve eylemleri üzerinde yargısal denetim de
her zaman caydırıcı olmamaktadır. Onun için idarenin kamu gücünü
fütursuzca kullanmasını engelleyecek başka tedbirlere de ihtiyaç var-
dır. Kamuoyu denetimi şeklinde gerçekleşen bilgi edinme hakkı, bu
gerekliliğin bir sonucu olarak doğmuştur.
2
20. yüzyılın başından itibaren bilimde ve teknolojideki hızlı geliş-
melerle birlikte devletin sosyo-ekonomik ve kültürel alana müdahalele-
ri de artmıştır. Eğitim seviyesindeki yükselişle beraber toplumda kamu-
sal sorunlara karşı ilgide gelişmiştir. Devlet yönetimindeki yozlaşma ve
yolsuzluklar da bu ilginin artışında etken olmuştur. Özellikle 20. yüzyı-
lın ikinci yarısından itibaren yönetimde gizlilik-kapalılık kavramlarına
karşılık şeffaf devlet, yönetimde şeffaflık ve açıklık ilkelerinin gelişme-
siyle birlikte bilgi edinme hakkının gelişmesi de hızlanmıştır.
3
II. YÖNETİMDE GİZLİLİK (KAPALILIK)
Kamunun yönetimi, olarak bakıldığında esasında “
kamu
” sözcü-
ğünün anlamı, halka ait olan yani gizliliğin ve kapalılığın tam zıddı
1
İlhan Özay, Günışığında Yönetim, Alfa, İstanbul, 1996, s. 306.
2
Cemil Kaya, İdare Hukukunda Bilgi Edinme Hakkı, Seçkin, Ankara, 2005, s. 23.
3
Ayhan Döner, Şeffaf Devlette Bilgi Edinme Hakkı ve Sınırları, XII Levha y.,
İstanbul, 2010, s. 95-96.