103 / 473
Bilgi Edinme Hakkının Sınırları ve Devlet Sırrı
102
anlamındadır. Ancak, dışarıdan bakıldığında, kamu yönetimi, içine
girilmesi zor olan gizemli bir dünya olarak karşımıza çıkmaktadır.
4
Gizlilik ya da kapalılık olarak adlandırılan yönetim politikasına tarih-
te bütün devletler siyasi ve idari olarak başvurmuşlardır. Gizlilik ve
kapalılık esasında iki farklı kavram olmakla birlikte sıklıkla yan-yana
gelmekte ve birbirlerinin yerine de kullanılmaktadırlar. Gizlilik; dev-
letin ve organlarının elindeki bilgi, belge ve diğer verileri açıklama-
ması anlamına gelmektedir. Kapalılık ise devletin dışarıdan gelen her
türlü tepkiye duyarsız olmasını, yapmış olduğu işlem ve eylemlerin
dışarıdan görülmemesini ve aldığı kararların gerekçelerini açıklama-
masını ifade eder. Gizlilik devletin hem halka hem de kendi içinde-
ki birimlere karşı izlediği politikadır. Kapalılık ise kamu kurum ve
kuruluşlarının hizmet yürüttüğü çevreye yani halka karşı izlediği
politikadır.
5
Kanaatimizce kapalılık ve gizlilik birbiri içine girmiş iki
kavramdır ve birinin rastlandığı yönetimlerde, muhakkak diğerini de
mevcudiyeti, uygulaması söz konusudur.
Gizliliğin kökenlerinin, kabile hayatının yaşandığı dönemde, ka-
palı kapılar ardında yapılan ihtiyar meclisi toplantılarına kadar uzan-
dığı ifade edilmektedir. Bu yönüyle her yönetim şeklinde bir gizlilik/
kapalılık söz konusudur. Ancak gizlilik derecesi yönetimin büyüklü-
ğü, yönetim sisteminin yapısı, yöneticilerin yönetim tarzı ve söz konu-
su yönetimin içerisinde yaşayan insanlara tanınan hak ve özgürlükler-
le ilgili bir husustur.
6
A. Gizliliğin Sebepleri
Yönetimde gizliliğin/kapalılığın ortaya çıkmasındaki sebepler de-
ğişik şekillerde sayılmıştır. Siyasi rejimin niteliği, devletin güvenliği,
diplomasinin gerekleri, özel hayatın korunması, otorite kazanma eği-
limi, yönetimde etkinlik ve tarafsızlığı sağlama gayreti, kötü yönetim
uygulamaları ve memurların kendilerini denetim mekanizmasından
koruma düşüncesi bu sebeplerin en önemlilerinden sadece birkaçıdır.
Makul sayılabilecek birtakım gerekçelerle ortaya çıkan yönetimde giz-
lilik anlayışı, uygulamada zamanla çok geniş bir hal almış ve ülkemiz
4
Can Azer, Bilgi Edinme Hakkı, Yetkin, Ankara, 2010, s. 19-20.
5
Döner, s. 11-12.
6
Azer, s 32