121 / 473
Bilgi Edinme Hakkının Sınırları ve Devlet Sırrı
120
6. Özel Hayatın Gizliliği
İnsan hayatının genel ve özel olmak üzere iki yönü vardır. Haya-
tın genel yönü; kişinin herkese açık olan, diğer insanlarla paylaştığı ve
sosyal yaşamın gereği olarak toplumca bilinen ve görülebilen geniş
alanını ifade eder. Hayatın özel yönü ise; kişinin herkese açık olmayan,
yalnızca kendisinin tercih ettiği insanlarla paylaşmak istediği, diğer
insanların denetim ve gözetiminden uzak olan eylemlerinin ve bunla-
rın meydana getirdiği olayların yaşandığı hususi alanı ifade eder. Özel
hayatın, gizlilik duygusunun insan hayatında karşılığını bulduğu bu
çekirdek alan, başkalarının müdahale edemeyeceği ve bihaber kalma-
sı gereken sınırı oluşturur.
75
Anayasa’nın 20’inci maddesinde düzenle-
nen “
özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz”
hükmü ile de
birebir örtüşen bilgi edinme hakkının sınırı olarak özel hayatın gizlili-
ği maddesi, hemen-hemen herkesin üzerinde olumlu olarak hem fikir
olduğu bir düzenleme olmuştur.
76
BEHK’nın 21. maddesinde; özel hayatın gizliliği kapsamında,
açıklanması halinde kişinin sağlık bilgileri ile özel ve aile hayatına,
şeref ve haysiyetine, mesleki ve ekonomik değerlerine haksız mü-
dahale oluşturacak bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı
dışındadır. Tabii ki rızanın bulunması halinde sınırlama söz konusu
olmayacaktır. Kamu yararının gerektirdiği hallerde, kişisel bilgi veya
belgeler, kurum ve kuruluşlar tarafından ilgili kişiye en az yedi gün
önceden haber verilmek ve ilgilinin yazılı rızası alınmak koşulu ile
açıklanabilir.
BEDK bir kararında doçentlik jüri listesinin talep edilmesi üzeri-
ne, talep edilen jüri listesinin 4982 sayılı Kanun’un 21. maddesi kapsa-
mında kişilerin özel hayatına ve mesleki değerlerine haksız müdahale
oluşturacak nitelikte bilgi ve belgelerden olmadığına karar vermiştir.
77
BEDK bir başka kararında ise maaş bordrolarına yönelik bilgi talebi-
nin özel hayatın gizliliğine müdahale teşkil etmeyeceğine karar verir-
ken, kamusal kaynakların ne şekilde harcandığı bilgisinin bu kamu-
sal yetki ve ayrıcalıklarının asıl kaynağı olan kamuya açık olmasının
75
Çetin Özek, Basın Özgürlüğünden Bilgilenme Hakkına, Alfa Kitabevi, İstanbul
1999, s. 245-246.
76
Kaya, s. 268.
77
BEDK, KT 17.01.2005, KS 2005/38.