196 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
Ezgi AYGÜN EŞİTLİ
195
Yargıtay’ın ceza dairesi ileri sürülen nedenleri yerinde görürse,
karar veya hükmü kanun yararına bozar.
CMK’nun 309/4. maddesi uyarınca bozma; aynı Kanun’un 223.
maddesinde tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara iliş-
kin ise kararı veren hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştır-
ma sonucunda yeniden karar verir.
Öte yandan bozma mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esa-
sını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtla-
ma sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin ise kararı veren hâkim
veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken
hüküm verilir. Bu hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan
daha ağır olamaz.
Buna karşın bozma, davanın esasını çözüp de mahkûmiyet dışın-
daki hükümlere ilişkin ise aleyhte sonuç doğurmaz ve yeniden yargı-
lamayı gerektirmez. Yargıtay hükmü ıslah eder.
Yargıtay ceza dairesi, hükümlünün cezasının kaldırılmasını ge-
rektiriyorsa cezanın kaldırılmasına, daha hafif bir cezanın verilmesini
gerektiriyorsa bu hafif cezaya doğrudan hükmeder.
Yargıtay’ın ilgili ceza dairesince kanun yararına bozma başvurusu
üzerine verilen bozma kararına karşı ilk derece mahkemesinin diren-
me hakkı yoktur. Bu kabul kurumun olağanüstü yapısına uygundur.
Kaldı ki kanun yararına bozmanın aleyhe tesir etmemesi sebebiyle ilk
derece mahkemesinin ceza dairesi kararına direnmesinde fayda da
bulunmamaktadır.
1
Yukarıda ifade olunan esaslardan hareketle, çalışmada öncelikle
kurumun konuluş amacı açıklanmış, ardından mülga CMUK (1412 sa-
yılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu) dönemindeki uygulama ile
5271 sayılı CMK (Ceza Muhakemesi Kanunu)’nda düzenlenen kanun
yararına bozma yolu arasındaki benzerlik ve farklılıklar karşılaştır-
malı olarak incelenmiştir. Ayrıca kanun yararına bozma olağanüstü
kanun yolunun, diğer olağanüstü kanun yollarıyla arasındaki farklı-
lıklara da değinilmek suretiyle konu somutlaştırılmıştır.
Takip eden başlıklar altında ise kanun yararına bozmanın temel
1
Faruk Erem, Ceza Usulü Hukuku, Genişletilmiş 3. Bası, Ankara 1970, s. 582.