dergi-122

Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Kanun Yararına Bozma

196

unsurları incelenmiş, bozma nedenleri irdelenmiş ve yoruma muhtaç

noktalar değerlendirilerek konu aydınlatılmaya çalışılmıştır.

I. KURUMUN KONULUŞ AMACI

Bu kanun yoluyla, bir yandan ceza kanununun ve ceza içeren di-

ğer kanunların muhatabı kimselere eşit olarak uygulanması, dolayı-

sıyla ülke çapında uygulama birliğinin sağlanması ve sanığın aleyhine

sonuç doğurmamak koşuluyla, hukuka aykırılıkların, toplum ve birey

açısından kanun yararına giderilmesi, bir yandan da hukukilik dene-

timinden

geçmemiş olan hukuka aykırı kararların bu denetime tabi

tutularak hukuk düzenindeki geçerliliklerinin ortadan kaldırılması

amaçlanmıştır.

Bu olağanüstü kanun yolunda bazı hallerde davanın esasına iliş-

kin hüküm, hükümlü aleyhine bozulabilmekteyse de bozma üzerine

verilen kararlar hiçbir koşul ve şart altında hükümlü aleyhine tesir et-

mez. Bu sonuç, kanun yararına bozmanın olağanüstü bir kanun yolu

olmasından ve insan hakları temelinde, zaten kesinleşmiş olan bir hü-

küm dolayısıyla kişileri ömür boyu ceza tehdidi altında yaşatmamak

gerekliliğinden kaynaklanmaktadır. Diğer taraftan aksi yönde bir

uygulama kesin hüküm otoritesine ve TCK (Türk Ceza Kanunu)’nun

“Kanunda açıkça yazılmış olmadıkça cezalar ne artırılabilir, ne eksilti-

lebilir, ne de değiştirilebilir” hükmünü ifade eden 61/10. maddesine de

aykırılık teşkil edecektir. Cezanın arttırılması ya da aleyhe değiştirile-

bilmesi yönünde açık bir hükmün yokluğu karşısında kanun yararına

bozma, hükümlü aleyhine sonuç doğurmaz. Öte yandan bozmanın

sanık/hükümlü lehine tesiri, bu kez adaletin tecellisinin geç de olsa

bir aracı olması niteliği dolayısıyla CMK’nun 309. maddesinde kabul

görmüştür. Bu, yalnızca sanığın/hükümlünün değil kanunun da ya-

rarına olan bir çözümdür.

Öztekin Tosun, Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, II. Cilt, İstanbul 1976, s.

256.

Ayrıca bkz., CMK, 309. madde gerekçesi: “…Olağanüstü temyiz de denilen bu

kanun yoluna, istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşmiş bulu-

nan kararlarda, gerek maddî hukuka ve gerek usul hukukuna ilişkin aykırılıkların

giderilmesi için başvurulabilir.

Böylece kanunun eşit uygulanması ve sanığın aleyhine olmamak koşuluyla, hu-

kuka aykırılıkların, toplum ve birey açısından hukuk yararına giderilmesi amaç-

lanmıştır…”.