dergi-122

Bazı Açılardan Türk Vergi Sistemi Eleştirisi: Kirli Yaşıyoruz, Temizmiş Gibi Yapıyoruz

238

kelerinin 1965 yılında Türkiye’ye göre daha yüksek bir orana sahip

bulunduklarını ancak bu ülkelerin ortalama vergi yüklerinin oldukça

istikrarlı bir seyir takip etiğini gözden uzak tutmamak gerekmektedir.

Gelinen noktada toplam vergi yükünde hala OECD’ye göre daha iyi

bir durumda olan Türkiye tabloda belirtilen tarihler itibariyle OECD

ülkeleri ortalamasından ve ABD’den çok daha fazla artış göstermiştir.

2000 yılı baz alındığında 2013 yılında Türkiye’de vergi yükü yüzde 21

oranında artarken ABD’de bu oran yüzde 11 azalış göstermiş, OECD

ülkelerinde ise bu oran çok küçük bir azalış (binde 5) sergilemiştir.

Özetle Türkiye’de toplam vergi yükü sürekli olarak artarken ABD

ve OECD Ülkeleri (ort) nde ya azalmakta ya da çok değişmemektedir.

2.2. Vergi Yükü, ÖTV ve KDV Ödeyicisinin Omuzlarında

Dolaylı vergiler, mal ve hizmet kullanımından kaynaklanan ver-

gilerdir

. Vergiye tabi mal ve hizmetlerden yararlanan herkes, gelir

düzeyi ne olursa olsun aynı oranda vergi öder. Bu vergilerde vergi mü-

kellefi ile ödeyicisi farklıdır. Bir başka tanıma göre ise dolaylı vergiler

bir mal veya hizmet üzerinden dolaylı olarak tahsil edilen vergilerdir.

Mal ve hizmet satın alırken ödendiğinden, tahsili kolay ve ucuzdur.

Katma değer vergisi ile özel tüketim vergisi, dolaylı vergiler arasın-

da yer alır. Dolaylı vergileri nihai tüketiciler beyanname vererek öde-

mezler; alış veriş eylemi sırasında öderler. Dolaylı vergiler bu nedenle,

vergi ödeyenin ödeme gücüne karşı kayıtsızdır. Hangi gelir düzeyin-

de, hangi sosyal konumda olunursa olunsun, aynı mal veya hizmet

üzerindeki vergiler aynı miktar veya oranda ödenir. Bu nedenle de

dolaylı vergiler gayri adil vergi grubunda sayılır.

Dolaysız vergiler,

vergi mükellefi ile ödeyicisinin aynı olduğu, kişi ve kurumlardan elde

ettikleri gelir düzeyine göre alınan vergilerdir

. Dolaysız vergilerde

vergi mükellefinin, kendisine düşen vergi yükünü başkasına yansıt-

ma olanağı bulunmamaktadır. Gelir vergisi, kurumlar vergisi, emlak

vergisi, motorlu taşıtlar vergisi dolaysız vergilere örnektir.

acisindan-karsilastir

ri-nelerdir.html