dergi-122

Bazı Açılardan Türk Vergi Sistemi Eleştirisi: Kirli Yaşıyoruz, Temizmiş Gibi Yapıyoruz

242

dilimine sahip olan bir vatandaş ile alt gelir dilimine sahip olan bir

vatandaşın harcama yaparken eşit durumda olduklarını düşünmek

verginin adil dağılımı ve ödeme gücüne göre alınması açılarından pek

sağlıklı görünmüyor.

Ülkemizde gelir vergisi yükünü ise devlet memurları ile işçiler çe-

kiyor. Diğer bir deyişle gelir vergisini ücret geliri elde edenler ödüyor.

Son yıllarda ücret gelirlerinin gelir vergisi içindeki payı yüzde 70’lere

dayanmış durumda. Gelir vergisinin de yüzde 92’sinin kaynakta kes-

me yoluyla tahsil edildiğini hesaba kattığımızda aslında gelir vergisi-

nin yarısından fazlasının, maaşı eline geçmeden vergisi kesilen vatan-

daştan tahsil edildiği anlaşılmaktadır. Şirket kurmaksızın elde edilen

ticari kazançlar ile serbest meslek mensuplarından alınan gelirler ise

ücret gelirlerinin gölgesinde kalıyor. Büyük sermeye (menkul, gayri-

menkul) sahiplerinden oldukça az miktarda gelir vergisi alınması üc-

ret gelirleri elde edenler aleyhine ciddi bir adaletsizlik meydana geldi-

ğini ortaya koyuyor.

3. CARİ AÇIK VE ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ

3.1. Cari Açık

Cari işlemler dengesi ödemeler dengesinin alt kalemlerinden bi-

risidir. Ödemeler dengesi; cari işlemler dengesi, sermaye hareketleri

dengesi, rezerv hareketleri ve net hata/noksan kalemlerinden oluş-

maktadır. Cari işlemler dengesi; dış ticaret, hizmetler (hizmet alım ve

satımları), yatırım-net faktör gelirleri ile cari transferler toplamından

oluşmaktadır

. Eğer ülkenin cari işlemlerden sağladığı gelirleri gider-

lerinden büyükse, ülkede cari fazladan, tersi durumda ise cari açıktan

bahsedilmektedir. Cari işlemler dengesinin açık vermesi, üretilenden

fazla tüketimin gerçekleşmesi diğer deyişle ülkenin yurtdışından ka-

zandığı paradan daha fazlasını yurtdışına göndermesi anlamına gel-

mektedir.

Bu durum genellikle yurtiçi tasarruf-yatırım açığından,

ithalata dayalı büyümeden ve ülkenin parasının aşırı değerlenmesiyle

Osman Peker, Hakan Hotunluoğlu, Türkiye’de Cari Açığın Ekonomik Analizi,

Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,

Sayı, 3 S.2

html