dergi-122

TBB Dergisi 2016 (122)

Hasan YESİLYURT

245

önemli bir miktarı mal ithalatından kaynaklanmakta ve ÖTV de, cari

açığa neden olan mallardan alınmaktadır. Dolayısıyla, mal ithalatında

meydana gelen artış ÖTV gelirlerini de pozitif yönde etkilemektedir.

Bunun yanında, çalışmanın sonucunda ÖTV’den cari açığa doğru bir

nedensellik ilişkisinin tespit edilemeyişi farklı şekillerde yorumlana-

bilir. Cari açık, sadece ÖTV’den etkilenmeyecek kadar karmaşık, aynı

zamanda dinamik bir yapıya sahiptir. Dinamik bir yapıya sahip oluşu

ülke ekonomisinin gelişmişlik düzeyiyle alakalıdır. Gelişmekte olan

ülkelerin ithalatı daha çok ara malı, yatırım malı, teknoloji, bilgi ve

bilişim teknolojilerine yönelik mal ve hizmetlerin ithalatından oluş-

maktayken, bu ülkeler gelişim safhalarını tamamlayıp gelişmiş ülke-

ler kategorisine dâhil olduğu zaman ekonomilerinde görülecek cari

açık daha çok finansal hareketlerden kaynaklanacaktır.

Nitekim ÖTV oranına yapılacak artışlarla cari açığı finanse et-

menin tek başına başarılı olması beklenmemektedir. ÖTV, cari açığın

finansmanında daha çok talep yönünü dikkate almaktadır. ÖTV ora-

nında yapılacak artışlarla ithal malı talebi azaltılmaya çalışılmaktadır.

Ancak, cari açığı azalmak için arz da, talep kadar önemlidir. Bunun

için de, faiz, döviz kuru, ihracat teşviki, ihracatı canlandırıcı ve ih-

racatın katma değerini artıran politikalar son derece önemlidir. Yerli

otomobil ve uçak üretimi, yerli savunma sanayinin geliştirilmesi, pet-

role karşı alternatif enerji kaynaklarının geliştirilmesi son zamanlarda

karar organlarının üzerinde ısrarla durduğu konuların başında gel-

mektedir. Bu projelerin hayata geçirilmesi uzun yıllar alabilmektedir.

Yine de, ısrarla üzerinde durulması ve şartlar ne olursa olsun hayata

geçirilmeye çalışılıp bu konuda taviz verilmemesi, cari açığın finans-

manı ve azaltılması için çok büyük önem arz etmektedir.

Benzer bir çalışmaya

göre de cari açıktaki bir değişiklik ÖTV ge-

lirlerinde değişikliğe neden olmaktadır. Nitekim cari açıktaki bir artı-

şın ithalat artışından kaynaklandığı göz önünde bulundurulursa, bu

durumun cari açığı artırması beklenilen bir sonuçtur. Diğer deyişle,

cari açık artışı, ithalat artışı nedeniyle ÖTV gelirlerini artırmaktadır.

ÖTV gelirlerindeki değişmenin cari açıkta meydana gelen değişmenin

nedeni olması ise özel tüketim vergi gelirlerindeki artışın ithalata da-

Ahmet Uğur, Ekrem Yusuf Akbaş, Mehmet Şentürk s.13-14

Sevinç Yaraşır Tülümce, Özay Özpençe, “Türkiye’de Özel Tüketim Vergisi ve

Cari Açık Arasındaki İlişkinin Analizi”,

Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi

, sayı: 49