dergi-122

Bazı Açılardan Türk Vergi Sistemi Eleştirisi: Kirli Yaşıyoruz, Temizmiş Gibi Yapıyoruz

256

6. SONUÇ

Anayasa’mızın 73’üncü maddesine göre herkes, kamu giderleri-

ni karşılamak üzere, malî gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür,

vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sos-

yal amacıdır. Maddenin ilk kısmı vatandaşa ikinci kısmı ise devlete

sorumluluk yüklemektedir. Verginin konusuna giren bir olayla kar-

şı karşıya olan vatandaş vergisini ödemekle yükümlü iken devlet, bu

verginin adil ve dengeli dağılımı görevini üstlenmiştir. Ülkemizde

faiz ödemeleri bir yana bırakılırsa bütçemiz fazla veriyor. Genel iti-

bariyle bütçede öngörülen tahminler büyük bir oranda tutturuluyor.

Ancak hedeflerin tutturulmasıyla aslında sorun çözülmüyor. Önemli

olan, gelirlerin yüzde 80’inden daha fazlasını oluşturan vergilerin adil

dağılıp dağılmadığı. Bu soruya ülkemiz açısından olumlu cevap ver-

mek ne yazık ki mümkün değil. OECD ülkelerine göre çok daha düşük

vergi yüküne sahibiz ancak vergi yükü adil ve dengeli dağılmış değil.

Toplam vergi yükünün yüzde 70’e yakını nihai mal ve hizmet talep

eden vatandaşın üzerinde.

Gelir sahipleri ve şirketler ise bütçeye yeterince gelir aktaramıyor.

Bu vergi türlerinin kanunlarındaki muafiyet ve istisnaların oldukça

fazla olması vergi harcamalarını arttırıyor ve devletin kasasına giren

gelirin azalmasına yol açıyor. İndirim, istisna ve muafiyet hükümle-

rinin yeniden gözden geçirilmesi ve mümkünse azaltılarak verginin

tabana yayılması gelir ve kurumlar vergisinden daha fazla gelir elde

edilmesine yol açacaktır. Cari açığın azaltılması için özel tüketim ver-

gisinin yayınlaştırılması veya oranlarının arttırılması çabası, düşük

gelirli vatandaşı korumak isterken üst gelir grubuna sahip olan vatan-

daşı amacı aşan vergi uygulaması ile baş başa bırakıyor. Üretilemeyen

bir ürün dolayısıyla vatandaş yüksek oranlı ÖTV ödemek suretiyle ce-

zalandırılmamalı. Kaldı ki yapılan araştırmalar özel tüketim vergisi-

nin ithalatı azaltmaktan ziyade gelir elde etme işlevi gördüğünü ortaya

koyuyor. Kronik hale gelen vergi aflarından ise artık vazgeçilmelidir.

Bunun yerine vergisini düzenli ödeyen mükellefler ödüllendirilmeli,

vergi bilinci ve vergi ahlakı yerleştirilmeli ve vergi cezaları daha uy-

gulanabilir ve caydırıcı hale getirilmelidir. Ücret gelirlileri üzerindeki

yük hafifletilerek teşebbüs gelirlerinden vergi alınma yoluna gidilme-

li ve sermaye üzerinden elde edilen kazançlar verginin konusu içine

alınmalıdır. Bu açılardan bakıldığında ülkemiz vergi sistemi ciddi bir