dergi-122

TBB Dergisi 2016 (122)

Süleyman TOPAK

309

hükümsüzlük görüşünün sonucu olarak, tüketici, zor bir ihtimal de

olsa, kesin olarak hükümsüz sayılan şartlar olmasaydı diğer hüküm-

lerle sözleşmeyi yapmayacak olduğunu veya TBK m.27/II, c.2 uyarınca

ve 6502 sayılı Kanun m.5/II, c.3 hükmünde sadece “sözleşmeyi düzen-

leyen” için getirilen yasak nedeniyle ileri sürebilir.

Son olarak belirtmek gerekir ki, önceden düzenlenerek sözleşmeye

konulmuş bir sözleşme kaydının, emredici düzenlemelere aykırı olması

durumunda, bu kaydın geçersizliği sonrasında, taraflara, farazi irade-

leri doğrultusunda, sözleşmenin tamamını hükümsüz kılma imkânı

verilmez. Bu durum, yasal sınırlar içerisinde kalmakla birlikte, bir kay-

dın, tüketicinin menfaatlerini dürüstlük kurallarına aykırı şekilde ihlal

etmesi nedeniyle geçersiz sayılmasından farklıdır. Emredici yasal dü-

zenlemelere aykırılık durumunda, söz konusu düzenleme baştan itiba-

ren hükümsüz olacağı için, zaten geçerlilik kazanamamış bir kaydın,

taraflarca geçersiz olacağının bilinmesi durumunda sözleşmenin yapıl-

mayacağı ileri sürülerek, sözleşmenin tamamının hükümsüz kılınma-

sı mümkün değildir. Bu durumda, emredici düzenleme kendiliğinden

sözleşmenin kısmen hükümsüz sayılan hükümlerinin yerini alacaktır.

VI. SÖZLEŞME BOŞLUĞUNUN DOLDURULMASI

Tüketici sözleşmelerindeki haksız şartların kesin olarak hüküm-

süz sayılması nedeniyle, sözleşmede bir boşluk meydana gelecektir.

Fakat sözleşme kaydının hükümsüz sayılması durumunda, sözleşme-

nin geri kalan hükümlerinin uygulanması herhangi bir sakınca do-

ğurmuyorsa sözleşmenin tamamlanması söz konusu olmaz.

Bunun yanında, emredici nitelikteki düzenlemeye aykırı bir söz-

leşme kaydının hükümsüz olması durumunda, söz konusu kaydın

yerini emredici düzenleme alacak ve sözleşme, emredici düzenleme

ile tamamlanmak suretiyle geçerli olacaktır. Tarafların, sözleşmenin

bir hükmünün emredici düzenlemelere aykırı olması halinde, bu ko-

nuda uygulanacak başka bir hüküm öngörmeleri, bu sonucu değiştir-

Başpınar, s.155; Çınar, s.164; Eren, s.295.

Atamer, s.227; Çınar,

duruma, girişimcinin sözleşmeden dönmesi halin-

de tüketicinin cezai şart ödemesi ya da girişimcinin sözleşme şartlarını tek taraflı

değiştirebileceği ya da tüketicinin sözleşmeden dönme hakkını zorlaştırıcı nitelik-

teki kayıtlar, örnek olarak verilebilir. Bu tür kayıtların geçersiz sayılması halinde,

sözleşmenin tamamlanmasına gerek olmayacaktır.