360 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
Rezzan İTİŞGEN
359
Gerçek dışı veya yanıltıcı açıklamada bulunma suçunun ihmali
fillerle işlenip işlenemeyeceği hususunun incelenmesi gerekmektedir.
Zira icrai fiilin yanı sıra bazı durumlarda ihmali bir davranış söz geli-
mi belirli bir hususta sessiz kalma da muhatap çevrenin yanılmasına
neden olabilmektedir.
77
Doktrinde icrai ve ihmali davranış arasında
ayrım şu şekilde yapılmaktadır; bir bilgi net değilse ya da birden fazla
anlama geldiği için muhatap çevrede içeriği fark edilemiyor ya da içe-
rik anlaşılmadıysa sessiz kalma suretiyle aldatma vardır.
78
Yani ihmali
bir fiil söz konusudur. Bir bilgi objektif olarak doğru değilse veya mu-
hatap çevrede yanlış anlaşıldıysa icrai fille aldatma vardır. Doktrinde
belirtildiği üzere, bir hususta sessiz kalma subjektif ya da objektif açı-
dan önem arz etmekte ve yapılan açıklama muhatap çevrede yanlış
anlaşılmalara yol açmaktaysa, açıklama yapma yani icrai davranışta
bulunma yükümlüğü doğar.
79
Bu suçun madde metnindeki düzenle-
nişine baktığımızda suç gerçek dışı ya da yanıltıcı “açıklamalar” ile
oluşacağından dolayı, ihmali fiilden ziyade icrai bir davranışı gerek-
tirmektedir. Bu nedenle bu suç icrai davranışlarla işlenebilmektedir.
Her ne kadar sessiz kalma suretiyle de muhatap çevrenin yanıltılması
mümkün ise de, TTK’da ve TCK’da bu hususa yönelik özel bir düzen-
leme yer almadığından kanımızca bu mümkün değildir.
c. Fail
Gerçek dışı veya yanıltıcı açıklamada bulunma suçunda faili be-
lirleme hususunda ikili bir ayrıma gitmek gerekmektedir. Üçüncü
kişi hakkında ve bu üçüncü kişiyi rekabette öne geçirmek maksadıyla
gerçek dışı ya da yanıltıcı bilgi verilmekteyse, fail herkes olabilir. Bu
ihtimalde failin mağdurla rekabetsel bir ilişkisi bulunması aranmaz.
80
Fail kendisi ya da kendi ürünleri hakkında gerçek dışı ya da ya-
nıltıcı bilgi vermekteyse, özgü suç söz konusu olup, failin mağdurun
77
Nitekim Reklam Kurulu Fuse Tea markalı meşrubatta kafeinin ortalama 50-60
mg/L olmasına rağmen mevzuat gereği 1,0 mg/L’den fazla kafein içeren ürünler-
de bulunması yasal olarak zorunlu olan “Kafein içerir” ibaresine yer verilmemesi
nedeniyle tüketicileri yanıltıcı olduğuna karar vermiştir, Gümrük ve Ticaret Ba-
kanlığı Reklam Kurulu Başkanlığı Basın Bülteni,11.02.2014 tarihli 221 sayılı top-
lantı tutanağı, Dosya No:2013/1325.
78
Oetiker, a.g.e., kn. 24.
79
Oetiker, a.g.e., kn.
71.
80
Güneş, a.g.e., s. 31.