77 / 473
Bankalarda Unutulan Mevduat ve Sair Kıymetlerin Zamanaşımına Uğramasının Hukukun ...
76
ismini vermiştir.
6
İnsan haklarına dair ulusal ve ulusal-üstü belgele-
rin tamamına yakınında mülkiyet hakkına yer verilmesi de kavramın
önemine işaret etmektedir.
Mülkiyet hakkı
7
1961 Anayasası ile 1982 Anayasası’nda her ne ka-
dar aynı şekilde kaleme alındıysa da iki anayasa arasında, maddenin
yer aldığı bölüm ve bu bölüme bağlanan sonuçlar açısından büyük
farklar bulunmaktadır. Mülkiyet Hakkı 1961 Anayasası’nda “Sosyal ve
Ekonomik Haklar ve Ödevler” başlığı altında yer almaktayken, 1982
Anayasası’nda “Kişinin Hakları ve Ödevleri” başlıklı bölümde düzen-
lenmiştir. Bu farklılığın pratikteki karşılığı ise “mülkiyet hakkının”
Kanun Hükmünde Kararnamelerle düzenlenemeyecek olan alana ta-
şınarak daha korunaklı bir bölümde yer almasıdır.
8
Bu fark, temel hak
ve hürriyetlerin sınırlandırılması rejimi açısından 1982 Anayasası’nın
orijinal halinde dahi “Mülkiyet Hakkına” farklı yaklaşıldığını ortaya
koymaktadır.
2001 Anayasa değişiklikleri neticesinde temel hak ve hürriyetle-
re ilişkin genel sınırlama sebepleri sistemi terk edilmiş; temel hak ve
hürriyetlerin “yalnızca Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen se-
6
James W. Ely JR., The Guardian of Every Other Right, A Constitutional History of
Property Rights, Third Edition, Oxford University Press, New York, 2008.
7
XII. Mülkiyet hakkı
Madde 35.– Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir.
Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir.
Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.
Madde metninin orijinal halinde kanunla sınırlanabilir ibaresinde yer verildiyse
de, “Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması” başlıklı 13. maddede sınırlamanın
“ancak kanunla” yapılacağı belirtildiği için bu ibare gereksiz tekrar niteliğinde
olmuştur. Mülkiyet hakkını düzenleyen 35. maddede dikkatleri çeken bir diğer
husus ise anayasa koyucunun birbirini takip eden iki cümlede aynı kavramı farklı
şekillerde ifade etmesidir. Sınırlanma konusunda “kamu yararı” tercih edilirken,
hakkın kullanılmasının “toplum yararına” aykırı olamayacağı düzenlenmiş, bu
ise kanaatimizce Anayasadaki kavram birliğini bozmuştur.
8
1982 Anayasası’nın 91. maddesi;
Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verme
Madde 91.– Türkiye Büyük Millet Meclisi, Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde
kararname çıkarma yetkisi verebilir. Ancak sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı
kalmak üzere, Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan
temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümünde yer alan siyasî hak-
lar ve ödevler kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemez.
Aynı yönde bkz. Anayasa Mahkemesi 2013/100 E., 2014/14 K., R.G. Tarih – Sayı:
29.05.2014 – 29014 sayılı kararı: “Anayasa’nın “Kişinin Hakları ve Ödevleri” baş-
lıklı ikinci bölümünde yer alan Mülkiyet Hakkına ilişkin olarak kanun hükmünde
kararname ile düzenleme yapılması mümkün değildir.”