dergi 123

Hizmet Akdiyle Çalışanların Prime Esas Kazançlarının Tespiti

374

1- GİRİŞ

Bilindiği üzere, sosyal güvenlik sistemimizde, hizmet akdiyle,

kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma ve Devlet memuru kapsa-

mında olmak üzere üç ayrı çalışma statüsü bulunmaktadır.

Her bir statü için sigortalılar açısından sosyal güvenliğin sağlan-

masında, çalışmaya başlamanın ve çalışması bildirilen sigortalıların

her ay çalışma gün sayılarıyla kazançlarının SGK’ya bildirilmesi ge-

rekmektedir.

Bildirilen çalışma gün sayısı ve kazançlar, sigortalı bazında oluş-

turulan “hizmet hesabı”nda toplanmakta ve bu hizmet hesabında yer

alan bilgiler, diğer sigorta kollarından sağlanan yardımlar için kulla-

nılmakla (müstehaklık açısından) birlikte, sigortalıların hem emekli

şartlarının belirlenmesinde hem de emekli aylıklarının hesaplanma-

sında kullanılmaktadır.

Dolayısıyla, hizmet akdiyle çalışanlar için sigortalılık ile her ay

gün-kazanç bildirimi yükümlülüğü, sigortalıları çalıştıran işverenle-

re ait olup, basit anlamda sigortalılara ödenen ücretlerin, işverenler-

ce SGK’ya bildirilmesi, yani sigortalılarca çalışma karşılığında alınan

ücretlerin sosyal güvenlik açısından değerlendirilmesi gerekmektedir.

İşverenlerce, sigortalılara ait ücretlerin SGK’ya bildiriminde, alı-

nan ücret içinde yer alan tüm unsurlar ve doğrudan ücret sayılmayıp

da belli adlar altında yapılan diğer ödemelerin tamamı, SGK’ya bil-

dirilememekte, dolayısıyla, ancak sosyal güvenlik mevzuatıyla belir-

lenmiş olan ücret kalemler ve diğer ödemeler SGK’ca “sigorta primine

esas kazanç” olarak kabul edilmektedir. Bu konuda, Kanunen yapılan

düzenlemeler dışında, diğer düzenlemelerle, kapsamında daraltılması

veya genişletilmesi mümkün olmamakla birlikte tartışmalı bazı konu-

larda yargı kararlarının da öne çıktığı görülmektedir.

Söz konusu sınırlamanın dışında, ayrıca, SGK’ya bildirilen kazanç-

lar, yürürlükteki asgari ücretle asgari ücretin 6,5 katı arasında olması

gerekmekte olup, bu sınırların altında veya üstündeki miktarlar sosyal

güvenlik açısından değerlendirilmeye alınmamaktadır.

2- KONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yazımızın “Giriş” bölümünde de belirtildiği üzere, hizmet ak-

diyle çalışanlar için kazanç bildirimi işverenlerince yapılmakta olup,

kazançlar bildirilirken tüm ücret kalemleriyle ücret dışında yapılan

ödemelerin tamamı değil, Kanunen belirlenmiş olan ücret ve ödeme