dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

A. Ersoy KONTACI

koalisyonlarının

bıçak sırtı

koalisyonlardan daha istikrarlı olduğu gö-

rülmekte; buna karşın dört ülkede (Lüksemburg, Avusturya, Belçika

ve Finlandiya)

bıçak sırtı

koalisyonlarının

baskın çoğunluk

koalisyonla-

rından çok daha uzun ömürlü olduğu görülmektedir. Geriye kalan son

ülke olan İtalya’da ise, iki koalisyon türüne göre herhangi bir değişik-

lik yaşanmadığı görülmektedir. Buradan hareket edildiğinde ise, ko-

alisyonların parlamentoda “yeterince” güçlü olmadıkları gerekçesiyle

daha istikrarsız oldukları yönündeki eleştirilerin de gerçeği yansıtma-

dığı ve bunların, koalisyon oluşumları karşısındaki önyargıları yansıt-

maktan öte bir anlam taşımadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

IV. Sonuç Yerine: Türkiye Üzerine Bazı Gözlemler

Yukarıda sergilenen özet niteliğindeki bazı gözlemler, özellikle

Ülkemiz’de koalisyon olgusuna ve koalisyon hükümetlerine yönel-

tilen kimi eleştirilerin bilimsel dayanaktan yoksun olduğunu gözler

önünde sermektedir. Kuşkusuz, çalışmada kullanılan verilerin, daha

yeni tarihli çalışmalardan elde edilecek verilerle de karşılaştırılma-

sında büyük fayda olacaktır. Bununla birlikte, demokratik ülkelerde

2000’ler sonrasında görülen eğilimlerin, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu

yana gözlemlenen genel eğilimden büyük sapmalar gösterdiği yönün-

de işaretler de bulunmamaktadır.

Buna karşılık, Türkiye’de koalisyonlara yönelik dile getirilen eleş-

tirilerin bilimsel verilerce desteklenmiyor oluşu; bu yönde var olan ne-

gatif algıların kendiliğinden yok olması sonucunu da doğurmamakta-

dır.

O halde, Türkiye’de bu yönde bir algı ve söylem üretilmesine yol

açan dinamiklerin bir kaçına da –bu çalışmanın kapsam ve sınırlarını

aşmakla birlikte– kısaca işret edilmesinde fayda bulunmaktadır.

Bu bağlamda, Türkiye’de koalisyonlara yönelik eleştirilerin ve bu

yönde oluşan olumsuz algının oluşmasına katkıda bulunan faktörle-

rin başında; Türkiye’de siyasî parti sisteminin geleneksel olarak aşırı

Türkiye’de koalisyonlar ve koalisyon hükümetlerini algılar yerine bilimsel veri-

lerle değerlendirme yönündeki çabalara önemli bir katkı, Türkiye Büyük millet

Meclisi tarafından hazırlanan “Koalisyon Hükümetleri, Koalisyon Protokolleri,

Hükümet Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri” isimli üç ciltlik kaynak ça-

lışmasıdır. Bkz. İrfan Neziroğlu ve Tuncer Yılmaz, Koalisyon Hükümetleri, Ko-

alisyon Protokolleri, Hükümet Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri (3 Cilt),

TBMM Basımevi, Ankara 2015.