51 / 497
Siyasî İstikrar Temelli Koalisyon Eleştirileri: Anayasa Hukuku Açısından Ampirik Bir Analiz
50
termesine rağmen; beklentilerin aksine, hükümetlerin ortalama gö-
rev süreleri de, sistemdeki etkin parti sayısına paralel olarak azalma
göstermiştir. Avusturya ve İtalya’da ise, sistemdeki etkin parti sayısı
değişmemesine rağmen, hükümetlerin ortalama görev sürelerinde
farklılıklar gözlemlenmektedir. Bütün bunlar da göstermektedir ki,
koalisyonlara yöneltilen yaygın eleştirilerinin aksine, çok partili sis-
temlerdeki etkin parti sayısının fazlalığı, tek başına koalisyon hükü-
metlerin istikrarını olumsuz yönde etkileyen bir sebep değildir. Do-
layısıyla, koalisyonların, çok partili siyasî sistemin sağlıklı işleyişiyle
mantıksal bir bağdaşmazlık içinde olduğunu iddia etmenin de haklı
bir nedeni bulunmamaktadır.
Bu durumda, siyasî partiler ile koalisyon hükümetleri arasında
bir bağlantı kurmak için, konuyu başka bir yönden ele almak gerek-
mektedir. Burada ise devreye, sistemdeki partilerin sayısı değil; ama
siyasî parti sisteminin yapısı girmektedir. Buradan hareketle, incele-
nen ülkedeki siyasî parti yapısının “tek kutuplu”, “iki kutuplu” veya
“çok kutuplu” olması bağlamında çeşitli ülkelerdeki koalisyon hükü-
metlerinin durumuna bakılacak olursa, aşağıdaki gibi bir manzara ile
karşılaşılmaktadır:
Tablo 3:
Siyasî parti sisteminin yapısı ve koalisyonların süresi
31
Ülkeler
Siyasî Parti Sisteminin Yapısı
Koalisyonların Ortalama Görev Süresi
Lüksemburg Tek kutuplu
45
İrlanda
Tek kutuplu
39
Avusturya
İki kutuplu
38
Almanya
İki kutuplu
37
İzlanda
Tek kutuplu
34
Norveç
Tek kutuplu
32
Danimarka
Tek kutuplu
31
(1945-71)
31
Kaynak: Laver ve Schofield, 1990, s. 159.