273 / 561
Bir Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemi Olarak Adli Arama...
272
şekilde, kişinin konutunda özgürce yaşama hakkına saygının bir ge-
reği olarak gece vakti konut ve işyerinde veya diğer kapalı yerlerde
rahatsız edilmesi önlenmek istenmiştir.
74
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda gündüz vakti kavramına ilişkin
bir tanıma yer verilmemiş olmakla birlikte, TCK’ nın 6/1-e maddesin-
de yer alan gece vakti tanımından yola çıkarak, gündüz vaktinin, gü-
neş doğmasından bir saat önceden başlayan, güneş batmasından bir
saat sonra biten zaman dilimi olduğu ifade edilmektedir.
75
Aramanın
gündüz yapılması, gündüz başlaması anlamına gelmekte olup gün-
düz başlanan arama bitmezse, gece de devam edebilecektir.
76
Ancak
ifade etmek gerekir ki, uygulamanın yasayı dolanmak amacını taşı-
maması gerekir.
77
Burada önemli olan makul sınırı aşmamak ve dü-
rüst işlem ilkesine aykırı olarak gündüz başlayan bir aramayı gereksiz
yere uzatarak geceye sarkıtmak suretiyle kanun ile getirilen güvence-
lerin dolanılmaması gerektiğidir.
Bununla birlikte, aramanın gündüz yapılması kuralının istisnala-
rı CMK m.118/2. maddesinde gösterilmiştir. Buna göre, suçüstü veya
gecikmesinde sakınca bulanan haller ile yakalanmış veya gözaltına
alınmış olup da firar eden kişi veya tutuklu veya hükümlünün tekrar
yakalanması amacıyla gece de arama işlemi yapılabilecektir. Suçüstü
hali CMK’nın 2/j maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre; suçüstü, iş-
lenmekte olan suçu, henüz işlenmiş olan fiil ile fiilin işlenmesinden he-
men sonra kolluk, suçtan zarar gören veya başkaları tarafından takip
edilerek yakalanan kişinin işlediği suçu, fiilin pek az önce işlendiğini
gösteren eşya veya delille yakalanan kimsenin işlediği suçu ifade et-
mektedir. Gecikmesinde sakınca bulunan halden anlaşılması gereken
ise, gecenin sona ermesinin beklenmesi halinde aramanın başarısının
tehlikeye düşecek olması, yani o yerin aranmasının ancak geceleyin
mümkün, aramanın yalnız geceleyin yapılırsa başarılı olacak olması,
aksi takdirde şüpheli veya sanığın kaçacak veya delillerin ortadan kal-
74
Soyaslan, s. 308.; Özbek ve Diğerleri, s. 372.
75
TCK’da yer alan gece tarifinin CMK uygulamasında kullanılabileceğine, ancak
kavramın ayrıca CMK uygulaması açısından yeniden tanımlamasının yerinde
olacağına ilişkin bkz. Centel-Zafer, s. 392, dn. 183.
76
Toroslu-Feyzioğlu, s. 244.; Öztürk ve Diğerleri, s. 377.; Centel-Zafer, s. 392.
77
Keskin Kiziroğlu, s. 164.