Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Bahattin ARAS

359

verilen kararların da birbirini etkilemesidir. Çünkü bazen meydana

gelen bir uyuşmazlığın her iki yargı çeşidini de ilgilendiren yönleri

olabilir. Mesela taksirle meydana gelmiş bir haksız fiil, tazminat yö-

nünden hukuk; eylemin aynı zamanda suç olması halinde verilecek

ceza bakımından caza yargısının konusunu teşkil etmektedir.

Bu çalışmada temel olarak hukuk ve ceza mahkemelerinin sah-

tecilik konusunda vermiş oldukları kararların, hukuk ve ceza yargı-

sı bakımından ortaya çıkarttıkları etki ve sonuçlar ele alınacaktır. Bu

noktada teorideki görüşler ve Yargıtay uygulamaları irdelenecektir.

A. HUKUK VE CEZA YARGISI ARASINDAKİ TEMEL

BENZERLİKLER ve FARKLILIKLAR

a. Hukuk ve Ceza Yargılaması Arasındaki Temel Benzerlikler

Taraflar arasındaki uyuşmazlıkların kanunların belirlediği usul

ve esaslara göre karara bağlanması ve bu şekilde maddi gerçeği bulup

ortaya çıkarılması hukuk ve ceza yargılamasının temel amacıdır. Bu

kapsamda hâkim, her iki yargılama usulünde de suça veya uyuşmaz-

lığa konu olan eylemin somut olayda gerçekleşip gerçekleşmediğini

araştırarak, elde edilen deliller ışığında kararını vermektedir. Ceza ve

hukuk yargılamasında delillerin toplanmasına ilişkin farklı ilkelerin

geçerli olması, ceza yargılamasında maddi gerçeğin, hukuk yargıla-

masında ise yalnızca şekli gerçeğin esas alındığını düşünmek yerinde

değildir. Aksi halde aynı olay hakkında hukuk ve ceza yargılama-

sında çelişkili kararların ortaya çıkması söz konusu olacak ve bu da

yargıya olan güvenin sarsılmasına sebep olacaktır. Özellikle haksız fi-

ile ilişkin bir tazminat davasında HMK’nın 198’inci maddesi uyarınca

hâkimin kanuni istisnalar dışında delilleri serbestçe değerlendireceği

açık hüküm altına alınmıştır.

Mustafa Reşat Belgesay, Medeni Usul Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi,

Kazancı Yayınları, İstanbul 1990, s.62; Ahmet Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku Genel

Hükümler, Genişletilmiş 16. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2012, s.458; Ahmet

Kılıçoğlu, “Haksız Fillerde Sorumlulukta Ceza Hukuku İle Medeni Hukuk İlişki-

si”,

AÜHFD

, Ankara 1973, C.XXIX, S.3-4, (Haksız Fiil), s.201; Muhammet Özekes,

Medeni Usul Hukukunda Asli Müdahale, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul

1995, s.17; Hakan Pekcanıtez, Oğuz Atalay, Muhammet Özekes, Medenî Usul Hu-

kuku, 6. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2007, s.50; Buse Dişel, “Ceza Mahkemesi

Mahkûmiyet Kararının Hukuk Mahkemesi Kararına Etkisi ve Bekletici Sorun Ya-

pılması”,

DEÜHFD,

C.11, Özel Sayı 2009, s.188; H.Yavuz Alangoya, Medenî Usul