Dergi(124)

Uluslararası Hukuk Açısından Sığınma, Göç, Nüfus Mübadelesi Vatansızlık...

540

Sığınmacıların yararlanacakları haklar bakımından genel bir ko-

ruma çerçevesinde:

(A) Sığınmacıların şu haklar bakımından kendilerine yurttaşlarla eşit

davranılması hakkının bulunmasıdır:

(i) Dini ibadet ve çocukların dinsel eğitimi;

(ii) Fikri ve sınaî mülkiyet hakkı (m. 14);

(iii) Yargı organları önünde dava tarafı olma (m. 16);

(iv) İlköğretimden yararlanma (m. 22(1));

(v) Sosyal yardımlardan yararlanma (m. 23);

(vi) Çalışma koşulları ve sosyal güvenlik (m. 24);

(B) İkinci olarak ücretli olarak bir işte çalışma, sendika ve dernek hak-

ları bakımından sığınmacılar yabancılar arasında “en fazla gözeti-

len ulus” ilkesinden yararlanma hakkına sahiptir (m. 15 ve 17).

tanınan haklardan yararlanma hakkına sahiptir:

(i) meslek sahibi olmak (m. 18-19);

(ii) mesken;

(iii) orta ve yüksek öğrenimden yararlanma (m. 22(2));

(iv) seyahat özgürlüğü (m. 26);

(v) mali yükümlülükler (m.29);

(vi) taşınır ve taşınmaz mülkiyeti sahibi olma (m. 13).

Sığınmacıların kişisel statüsü, ilke olarak, ikamet edilen ülkenin

yasalarına bağlıdır (m. 12(1)). Ancak, sığınmacının ikametgâhı yoksa

bu durumda bulunduğu ülkenin yasaları bu konuda geçerli olacaktır.

Özellikle evlilik konusunda Sözleşme’ye taraf olan devletlerin evliliğe

bağlı haklara saygı gösterme yükümü bulunmaktadır (m. 12(2)).

Sığınmacı statüsünden yararlanabilecek kişilerin, Sözleşme’ye

taraf bir devletin ülkesine usûlsüz giriş yapması durumunda, bu

usulsüzlük dolayısıyla herhangi bir ceza verilmesi yasaktır (m. 31(1)).

Ancak, kişilerin bir an önce yetkili makamlara başvurarak geçerli ne-