125

TBB Dergisi 2016 (125)

Ahmet M. GÜNEŞ

339

masına dayandığı ve bu antlaşma ile ilgili devletin Avrupa Birliği’nin

temel değerlerine saygı göstereceğini taahhüt ettiği düşünüldüğünde,

Viyana Sözleşmesi’nin 60. maddesinin bu bağlamda uygulanabilmesi-

nin gerektiği ifade edilmelidir.

Bununla birlikte, 60. madde uyarınca

üyelik antlaşmasının feshi suretiyle üye devletin Avrupa Birliği üye-

liğinin sona erdirilmesi veya üyeliğin kısmen ya da tamamen askıya

alınabilmesi için söz konusu antlaşma hükümlerinin esaslı bir şekilde

ihlal edilmiş olması gereklidir. Bir üye devlette faşist veya diktatöryal

bir rejime geçilmesi, söz konusu devletin Avrupa Birliği değerlerini

esaslı bir şekilde ihlal ettiği gerekçesiyle üyelikten çıkarılmasını haklı

kılacak nedenlere örnek gösterilebilir.

7. Sonuç

Ekonomik bir bütünleşme modeli olarak ortaya çıkmışsa da, özel-

likle faaliyet gösterdiği alanların çoğalmasıyla birlikte Avrupa Birliği

zamanla siyasi bir örgüte dönüşmüştür. Siyasi bir örgüt halini alması,

Avrupa Birliği’nin birtakım politik, hukuki ve felsefi değerleri esas al-

masını kaçınılmaz hale getirmiştir. Bu bağlamda, ABA’nın 2. madde-

sinde Avrupa Birliği’nin insan onuruna saygı, özgürlük, demokrasi,

eşitlik, hukukun üstünlüğü ve azınlıklara mensup kişilerin hakları

da dâhil olmak üzere insan haklarına saygı değerleri üzerine kurulu

olduğu öngörülmüştür. Avrupa Birliği’nin anayasal düzeninin temel

unsurlarından birini oluşturan bu değerler, Avrupa’da bütünleşme sü-

recinin dayandığı temel zemini oluşturmanın yanında Avrupa Birli-

ği ve üye devletlere girişecekleri faaliyetlerde yol göstermekte ve üye

devletler bakımından sahip olunması gereken müşterek bir paydayı

ortaya koymaktadır. Bu yönüyle bu değerler, Avrupa Birliği’nde ortak

bir kimliğin oluşumuna ve homojenliğin sağlanmasına önemli bir

katkı sunmaktadır. Bunun dışında, ABA’nın 2. maddesinde öngörü-

len bu değerlerin Avrupa Birliği ve üye devletler bakımından hukuki

bağlayıcılığa sahip olduğu belirtilmelidir. Bu bakımdan, üye devletler

bu değerlerin ihlali durumunda Avrupa Birliği üyeliğinin sona erdi-

rilmesinin de aralarında bulunduğu birtakım yaptırımların muhatabı

olabilir.

Bu konuda bkz. Sandfort, s. 36 vd.; Streinz, EUV Art. 7, N. 23. Ayrıca karş. Calli-

ess/Ruffert, EUV Art. 7, N. 32.