125

Avrupa Birliği’nin Temel Değerleri Üzerine

334

zenleme Konsey’e Avrupa Birliği değerlerinin üye devletlerce ağır bir

şekilde ihlal riskinin söz konusu olduğu hallerde devreye girerek bir

tespitte bulunma yetkisi tanımaktadır. Bununla birlikte, Konsey’e tes-

pit kararına dayalı olarak hukuken bağlayıcı birtakım tedbirler alma

imkânı tanınmamıştır. Bunun yerine, Konsey’in ilgili devlete tavsiye-

de bulunabileceğinin belirtilmesiyle yetinilmiştir.

Avrupa Birliği değerlerinin üye devletler tarafından ihlali halinde

devreye girecek yaptırımlara esasen ABA’nın 7. maddesinin 2-4 fıkrala-

rında yer verilmiştir. Bu yaptırımların uygulanabilmesi için öncelikle

Avrupa Birliği Zirvesi’nce 2. fıkra uyarınca bir tespit kararının alınması

gerekmektedir. 2. fıkrada bu bağlamda, Avrupa Birliği Zirvesi’nin üye

devletlerin üçte birinin veya Avrupa Komisyonu’nun önerisi üzerine

ve Avrupa Parlamentosu’nun muvafakatini aldıktan sonra 2. maddede

belirtilen değerlerin bir üye devlet tarafından ciddi ve sürekli biçimde

ihlal edildiğini oybirliğiyle tespit edebileceği öngörülmüştür. Ancak

bu tespit kararının alınmasından önce Avrupa Birliği Zirvesi’nin ilgi-

li üye devleti savunmasını sunmak üzere davet etmesi gerekmekte-

dir. Avrupa Birliği Zirvesi tarafından oybirliğiyle alınacak bu kararın

alınmasına ihlalle itham edilen devletin katılmaması gerekmektedir.

Bunun dışında, Avrupa Birliği Zirvesi tarafından bu tür bir tespit ka-

rarının ancak değerlerin üye devletlerce ciddi ve sürekli biçimde ihlali

halinde alınabileceği ifade edilmelidir. Dikkat çekilmesi gereken diğer

bir nokta, askeri darbe gibi bazı özel durumlarda 1. fıkrada öngörülen

erken uyarı mekanizmasına başvurulmadan da doğrudan 2. fıkrada

öngörülen tespit kararının alınmasının mümkün olduğudur.

Ancak,

bu tespit kararının 3. fıkradaki düzenlenen üye devletlerin haklarının

askıya alınması yaptırımının uygulanabilmesinin önkoşulu olduğu

gözden kaçırılmamalıdır. Dolayısıyla, bu tür bir tespit kararı alınma-

dan 3. fıkradaki yaptırımın uygulanması mümkün değildir.

ABA’nın 7. maddesinin 3. fıkrasında ise, 2. fıkra uyarınca alınan

tespit kararının doğuracağı hukuki sonuca yer verilmiştir. Burada ön-

celikle, 2. fıkra uyarınca bir tespitte bulunulması halinde Konsey’in

ilgili üye devletin hükümet temsilcisinin Konsey’deki oy hakları da

dâhil olmak üzere kurucu antlaşmaların ilgili üye devlete uygulan-

masından kaynaklanan haklardan bazılarının askıya alınmasına nite-

likli çoğunlukla karar verebileceği ifade edilmiştir. Bunun devamında,

Sandfort, s. 31; Hau, s. 99.