Sayi126

Haklı Beklentilerin Korunması İlkesine Yönelik Türk ve İngiliz İdare Hukuku Yaklaşımı ...

212

Giriş

İdarenin tabi olduğu hukuk kurallarına göre hukuk sistemleri, adli

idare sistemi (Anglo-Amerikan Sistem) ve idari rejim (Kıta Avrupası

Sistemi) olarak ikiye ayrılmaktadır. Ülkemiz idari rejim sistemini be-

nimsemiş ve Fransız idare hukuku öğretisi ile Fransız idari yargısın-

dan ağırlıklı olarak etkilenmiştir. Bu nedenle Fransız idare hukuku ve

yargısındaki güncel gelişmeler ülkemiz tarafından yakinen takip edil-

mektedir. İdare hukuku sistemlerinin bir diğer türü olan adli idare sis-

temindeki gelişmelerin ülkemizde bu kadar ilgi gördüğü söylenemez.

Bu durumun iki temel sebebi bulunmaktadır. Anglo-Sakson hukuk sis-

temine sahip ülkelerde idari teşkilata ve bu teşkilatın yürüttüğü idari

faaliyetlere uygulanan bir hukuk bulunmasına rağmen bu hukukun,

“idare hukuku” değil, “idarenin hukuku” olduğu düşüncesi1 bu duru-

mun birinci sebebi olarak kabul edilebilir. Ayrıca Anglo-Sakson hukuk

sistemine sahip ülkelerde idarenin kuruluş, işleyiş, araç ve gereçlerini

düzenleyen hukukun idari yargıyı içermediği düşüncesi de2 bu ülke-

lerdeki idare hukuku meselelerine karşı mesafeli duruşun bir diğer ne-

deni olabilmektedir. Adli idare sistemi-idari rejim ayrımının kesin bir

biçimde farklılaştığına dair böyle bir düşünce her zaman ve her konuda

gerçeği yansıtmayabilmektedir3 çünkü idare hukuku kurumlarından

bazılarının İngiliz hukuk sisteminde daha köklü tartışmalara ve daha

kapsamlı yargı kararlarına konu olduğu görülebilmektedir. Bu örnek-

lerden birisi haklı beklentilerin korunması ilkesidir.

Anglo-Sakson hukuk sistemine sahip ve adli idare sistemini be-

nimsenmiş İngiltere ile Kıta Avrupası hukuk sistemine sahip ve ida-

ri rejimi benimsemiş ülkemiz arasında karşılaştırmalı bir analizin

mümkün olup olmadığı haklı olarak sorgulanabilir. En azından haklı

beklentilerin korunması ilkesi bağlamında böyle bir analizin müm-

kün olduğu yönündedir. Şöyle ki: Anglo-Sakson hukuk sisteminin en

önemli özelliği içtihadi nitelikte olması, bir başka ifade ile hukukun

asli kaynakları arasında içtihadın da yer almasıdır. Bu nedenle haklı

beklentilerin korunması ilkesinin İngiltere’de mahkeme kararları ile

Ramazan Çağlayan, İdare Hukuku Dersleri, Ankara, Adalet, 2013, s. 9.

Yahya Kazım Zabunoğlu, İdare Hukuku Cilt 2, Ankara, Yetkin, 2012, s. 102.

Engin Saygın, “Adli İdare Sistemi-İdari Rejim Ayrımı ve Uyuşmazlık Mahkeme-

sinin İdari Rejimde Yeri”, Ulusal Uyuşmazlık Yargısı Sempozyumu, Uyuşmazlık

Mahkemesi, Ankara, 2016, s. 91.