Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Züleyha KESKİN

259

İstinaf sistemi, davaların hızlı ve adil bir şekilde sonuçlandırıl-

masında tek başına yeterli olmayacaktır. Kamu idare, kurum ve ku-

ruluşlarının işlem ve eylemleri, idari yargıdaki uyuşmazlıkların temel

uğraş alanıdır. İdari yargıya bu bağlamda taşınacak dava sayısının da

azaltılması gerekir. Bunu sağlamak için, kamu idare, kurum ve ku-

ruluşlarının karar alma sürecine ilişkin usuller ile bu süreçten kay-

naklanan uyuşmazlıkların idari dava yoluna gidilmeden arabulucu,

uzlaştırıcı ve kamu denetçisi gibi alternatif uyuşmazlık çözüm yolları-

nı öngören genel bir idari usul kanunun bir an önce yürürlüğe konul-

ması gerekmektedir.

Belirtmek gerekir ki temyiz kanun yolu içtihadı birleştirme işle-

vi bakımından önem taşımaktadır. Ancak istinaf kanun yolu yeniden

bir denetim olanağı tanıması bakımından hak arama hürriyeti ve adil

yargılama hakkının yerine getirilmesi bakımından ek bir güvence

olarak görülmektedir. Diğer yandan itirazdan farklı olarak, istinaf

mahkemeleri, ilk derece mahkemesi kararından tatmin olmayanlar

için yeni bir yargılama yolu olarak görülmelidir. Sadece hukuki değil,

maddi vakıalar ve delillerin değerlendirilmesi suretiyle maddi yönden

de denetim yaptığı için ilk derece mahkemelerinin kararlarında daha

etkili olmaya zorlayacak, temyiz mercii olan yüksek mahkemenin de

gerçek fonksiyonu olan içtihat oluşturma görev ve yetkisine hizmet

edecektir.

Ancak hem istinaf denetimine hem de temyiz denetimi-

ne tabii tutulacak davaların konu ve miktar bakımından sınırlandırıl-

ması Danıştay’ın içtihat mahkemesi olarak işlevini yitirmesine neden

olma riskini taşımaktadır. Hukuka uygunluğun kontrolü olmadan

hukuk birliğinin sağlanması söz konusu olamaz. Böylece ilk derece

mahkemelerinin güçlendirilmesi ve daha fazla sorumluluk hissetme-

leri sağlanmış olacaktır.

Hali hazırda var olan bölge idare mahkemelerinin yanı sıra Danış-

tay daireleri bile kendi aralarında içtihat birliğine varmış değillerdir.

Bölge idare mahkemeleri istinaf mahkemeleri olarak kurulduğunda

birçok daire ve bölge idare mahkemeleri arasında içtihat birliğinin na-

Avcı, s.201.

Akyılmaz, s.170.