Sayi126

Üst Hakkı İradı ve Bu İradın Ödenmesine İlişkin Alacağın Güvencesi Olarak Kanunî İpotek Hakkı

264

I-

Genel Hatlarıyla Üst Hakkı

Üst hakkı, sahibine başkasına ait bir arazinin üstünde veya altında

inşaat

yapma veya mevcut olan bir inşaatı (yapıyı) muhafaza ederek,

ondan yararlanma yetkisini sağlayan bir irtifak hakkıdır.

Bu suretle,

üst hakkı sahibi başkasına ait olan bir arazideki inşaat üzerinde malik

olma yetkisi kazanır.

Ancak bu yetki, MK m. 683 vd. hükümleriyle

ortaya konulan mülkiyet hakkının sağladığı yetki ile birebir özdeş bir

yetki değildir. Zira mülkiyet hakkından farklı olarak üst hakkı sahi-

İnşaattan anlaşılması gereken, toprağın altında veya üzerinde meydana getirilen

her türlü yapıdır. Bu bağlamda, bir otelin tenis kortu veya yüzme havuzu, bir

fabrikanın buhar kazanı, bir taşınmazın altında yapılan mahzen veya sarnıç dahi

inşaat olarak kabul edilebilir. Bkz. Suad Bertan, Aynî Haklar, Medenî Kanunun

618-764’üncü Maddelerinin Şerhi, Cilt 2, MK. 703-764, Ankara 1976, sh. 1532-1533.

Keza duvar, köprü, su kanalı, direk, arazinin altına yapılan galeri, sığınak, garaj,

depo ve hâttâ araziye sürekli surette bağlanan makineler dahi inşaat kapsamına

dâhil edilir. Bkz. Jale Akipek, “Üst Hakkı Kavramı, Muhtevası ve Mahiyeti”, Prof.

Dr. H. C. Oğuzoğlu’na Armağan, Ankara 1972, sh. 59.

Kemal Oğuzman/Özer Seliçi/Saibe Oktay Özdemir, Eşya Hukuku, 15. Bası, İs-

tanbul 2012, sh. 856; Şeref Ertaş, Eşya Hukuku, 9. Bası, İzmir 2011, sh. 507; Lale Sir-

men, Eşya Hukuku, Ankara 2013, sh. 601; Hasan Erman, Eşya Hukuku Dersleri,

4. Bası, İstanbul 2013, sh. 158; Mehmet Ünal, Türk Medenî Hukukunda Yapı (Üst)

Hakkı, Ankara 1988, sh. 6; Osman Berat Gürzumar, Türk Medenî Hukukunda

Üst Hakkı, 2. Baskı, İstanbul 2001, sh. 27; Akipek, sh. 32; Vecdi Aral, İnşaat (Üst)

Hakkı: (MK. Mad. 652, 751), İstanbul 1962, sh. 9; Mustafa Alper Gümüş, “Yeni

Türk Medenî Kanunu Hükümleri İle Karşılaştırmalı Olarak Medenî Kanun’un Üst

Hakkına İlişkin Hükümlerinde Üst Hakkı İlişkisinin Tarafları ve İlgilileri İçin Ka-

bul Edilmiş “Tazminat (Bedel) Alacakları” ve “İpotek Hakları””, Bilgi Toplumun-

da Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan,

C.II

, İstanbul 2003, sh. 534; Alban Ballif, Le

Droit de Superficie, Eléments réels, obligations propter rem et droits personnels

annotés, Bâle 2004, No. 139; Denis Piotet, “Les droits réels limités en général, les

servitudes et les charges foncières”, Traité de Droit Privé Suisse, Volume V, Tome

2, 2e édition, Bâle 2012, sh. 116; Paul-Henri Steinauer, Les droits réels, Tome III,

4ème édition, Berne 2012, sh. 110; Aydın Aybay/ Hüseyin Hatemi, Eşya Hukuku,

3. Bası, İstanbul 2012, sh. 269; Kemal Oğuzman/Nami Barlas, Medenî Hukuk, Gi-

riş-Kaynaklar-Temel Kavramlar, 16. Bası, İstanbul 2010, sh. 138; Mustafa Dural/

Suat Sarı, Türk Özel Hukuku, Cilt I, Temel Kavramlar ve Medenî Kanunun Baş-

langıç Hükümleri, İstanbul 2012, sh. 152; Hüseyin Altaş, Medenî Hukuk Başlangıç

Hükümleri (TMK m. 1-7), Ankara 2014, sh. 76. Ayrıca üst hakkının ortaya çıkış

nedenleri ve tarihsel gelişimi konusunda bkz. A. Nadi Günal, “Roma Hukukunda

Üst Hakkı (Superficies)”,

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,

Cilt 47, Sayı

1-4, 1998, sh. 107, 110.

Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, sh. 856; Ertaş, sh. 507; Akipek, sh. 65; Sirmen,

sh. 601; Pascal Simonius/Thomas Sutter, Schweizerisches Immobiliarsachenrecht,

T. II, Die beschränkten dinglichen Rechte, Bâle 1990, sh. 133; Herdem Belen, “Üst

Hakkında Süresinden Önce Devir Talebine Esas Edimler ve Buna Bağlı Hukuksal

Sonuçlar”,

İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,

Sayı: 4, Yıl: 2005, sh.

37; Aybay/Hatemi, sh. 271; Ballif, No. 139; Steinauer, Tome III, sh. 111.