Sayi126

Kefalet ve Bağımsız Garanti Sözleşmelerinin Sona Erme Halleri

328

güvenceyi ve rüçhan haklarını kefilin zararına olarak azaltırsa, zara-

rın daha az olduğu alacaklı tarafından ispat edilmedikçe, kefilin so-

rumluluğu da buna uygun düşen bir miktarda azalır. Kefilin fazladan

ödediği miktarın geri verilmesini isteme hakkı saklıdır”.

Birinci ve dördüncü fıkralar birlikte değerlendirildiğinde, birinci

fıkranın getirdiği sonuç sadece kefilin sorumluluğunun azalması an-

cak dördüncü fıkraya göre; alacaklının birinci fıkradaki yükümlülü-

ğünü, ağır kusuruyla ihlal etmesi halinde kefilin borcu tamamen sona

ermektedir.

TBK md.592/II’de çalışanlara kefalet düzenlenmiştir. Buna göre;

alacaklının, çalışanları üzerindeki özen ve gözetim yükümlülükleri-

ni ihmal etmesi sebebiyle borcun doğmasına neden olmuşsa kefilin

sorumluluğu sona erebilmektedir. Burada yer alan özen ve gözetim

yükümlülüğün kapsamı, taraflar arasında iş ilişkisini düzenleyen ku-

rallar ve somut olayın özelliklerine göre belirlenmelidir.

“Çalışanlara kefalet hâlinde alacaklı, çalışanlar üzerinde yüküm-

lü olduğu gözetimi ihmal eder veya kendisinden beklenebilen özeni

göstermezse ve borç da bu sebeple doğmuş ya da bu özeni göstermesi

hâlinde ulaşamayacağı ölçüde artmış olursa, bu borcu veya borcun ar-

tan kısmını kefilden isteyemez.”

TBK md. 592/III’te ise alacaklının borcunu ödeyen kefile, rücu

hakkını kullanabilmesi için gerekli belgeleri ve ayrıca borcun teminatı

için asıl borçludan alınmış rehin ve güvencelerin devrini yapma yü-

kümlülüğü düzenlenmiştir.

“Alacaklı, haklı bir sebep olmaksızın yükümlülüklerini yerine getirmez,

ağır kusuruyla mevcut belgeleri veya rehinleri ya da sorumlu olduğu diğer gü-

venceleri elinden çıkarırsa, kefil borcundan kurtulur. Bu durumda kefil, ödedi-

ğinin geri verilmesini ve varsa ek zararının giderilmesini isteyebilir.”

Üçüncü fıkranın, dördüncü fıkra ile ilişkisi incelendiğinde, iki du-

rumun ortaya çıkabileceği görülmektedir. Bunlardan bir tanesi, ala-

caklının elinde olan belgeleri haklı nedeni bulunmamasına rağmen

teslim etmekten kaçınması ya da rehin ve güvenceleri devretmemeye

Özen, s.436-437; Kızılırmak, s.142.

Özen, s.595; Ayan, s.651; Çınar, s.167.