Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Tolga AKAY

377

Devleti’nin başka bir mahallinde taklit edilmiş ise eşyanın girişine

izin verilecek fakat bundan zarar görenler istedikleri zaman dava

açabileceklerdir. Eğer yabancı bir ülkeden gelmiş bir eşyaya Osmanlı

Devleti’nde üretilmiş gibi gösteren taklit marka basılmış ise bunlar

rüsumat idarelerince tevkif edilecektir. Mamulün sahibi belli ise ona

iade edilecek, belli değilse bir sene sonunda üzerindeki taklit marka

sökülerek müzayedeye konulacaktır. Fakat eşya bozulacak niteliktey-

se bozulmadan evvel müzayedeyle taliplerine satılacaktır. Elde edilen

gelirin sahibine iadesi için yine bir sene beklenecek, sahibi gelmez

ise rüsumat malı sayılarak idare sandığına teslim edilecektir. Taklit

alamet-i farikası çıkarılamayacak durumdaki eşyalar, bir sene içinde

sahibinin gümrüğe gelerek herhangi bir talepte bulunmaması duru-

munda yok edilecektir.

11 Mayıs 1888 tarihinde, (29 Şaban 1305) 1871 tarihli Alamet-i Fa-

rika Nizamnamesinin yerine kaim olmak üzere yeni bir alamet-i fa-

rika nizamnamesi hazırlanmıştır.

Nizamnamenin ta’dil edilmesinde

hissedilen ihtiyacın, zamanın değişen koşullarına uyum sağlamak

olduğu söylenebilir. 1871 tarihli nizamnamenin, markalara hangi da-

ireden ruhsat verileceğine dair karmaşanın giderilememesi ile taş-

ralarda alamet-i farika numunelerinin merkez liva Meclis-i Temyiz

vasıtasıyla Adliye Nezareti’ne gönderilmesi kaidesine karşın, temyiz

meclislerinin lağvedilmesi sonucu vilayetlerde tereddüt yaşanmıştır.

Aynı zamanda ticaret ile ilgili bir meselenin Adliye Nezareti aracılığı

ile yürütülmeye çalışılması ta’dil sebebiydi. 1888 Nizamnamesi, 1871

tarihli nizamnamenin eksiklerini tamamlamak ve on yedi yıllık süre

içerisinde idari yapıda gerçekleşen değişiklikleri zamana uydurmak

amacıyla çıkarılmıştır. Esasında yapılan değişiklikler fazla değildir fa-

kat tamamlayıcı niteliğe sahiptir.

1888 Nizamnamesinin getirdiği yeniliklerin ilki marka olarak kul-

lanılabilecek resimlerin niteliğiyle ilgilidir. Buna göre; marka olacak

resimler asayiş, âdab ve genel ahlaka uymak zorundadır. Bu kurala

uymayan resimler, alamet-i farika olarak kabul edilmeyecekti.

Alamet-i Farika Nizamnamesinin 23. maddesi Yerine Kaim Olmak Üzere Ta’dilen

Kaleme Alınan Madde-i Nizamiyedir. Düstur, Tertib-i Evvel, C. 1. s. 288.

BOA, HR. HMŞ. İŞO, Dosya No: 94 Gömlek No: 23, 27.T.1327, 24. madde.

BOA, HR. HMŞ. İŞO, Dosya No: 94, Gömlek No: 23, 27.T.1327.