Sayi126

Ceza Yargılamasındamoleküler Genetik İnceleme

lama, öğretideki açıklamalar, temel hak ve özgürlükler ile kişisel do-

kunulmazlıklara ilişkin uluslararası mevzuat hükümleri ile birlikte

değerlendirdiğimizde, vücuttan örnek almanın hem delil toplama fa-

aliyeti, hem koruma tedbiri, hem de bilirkişi incelemesi olarak karma

nitelikte olduğu söylenebilir.

Vücuttan örnek alma işlemi; soruşturma ve kovuşturma sonucu

maddi gerçeğin ortaya çıkartılmasına yönelik etkisi nedeniyle delil

toplama niteliğinde, vücut bütünlüğüne ve kişilik haklarına yönelik

bir uygulama olması, gerektiğinde zor kullanılarak yerine getirilmesi

nedeniyle koruma tedbiri niteliğinde, vücuttan örnek alma uygulama-

sını gerçekleştirecek olan doktor veya sağlık personeli bakımından ise

bilirkişi incelemesi niteliğindedir.

1- Şüpheli veya Sanığın Vücudundan Örnek Alma

CMK’nunun 75. maddesi ile 25832 sayılı Yönetmeliğin 6. madde-

sinde düzenlenen şüpheli veya sanığın vücudundan örnek alınması

konusunda uyulması zorunlu ve önemli hususlar vardır.

Buna göre, ilk olarak şüpheli veya sanıktan ancak bir suça ilişkin

delil elde etme amacıyla örnek alınabilir. Suç soruşturması veya ko-

vuşturması dışında idari yaptırım uygulamak amacıyla, bilimsel de-

ney ve araştırmalar için veya DNA veri bankası oluşturmak gibi amaç-

larla vücuttan örnek alınamaz.

Vücudundan örnek alınacak kişinin olayın şüphelisi veya sanığı

olması durumunda, bu konudaki kararı hakim veya mahkeme verir.

Cumhuriyet savcısı tarafından şüphelinin vücudundan örnek alınma-

Çolak, Mustafa Taşkın, a.g.e., s. 322)

Soyaslan; vücuttan örnek alınmasını delil toplama faaliyeti kapsamında görmek-

tedir. (Doğan Soyaslan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncelleştirilmiş 2. Baskı,

Yetkin, Ankara 2006. s.251)

Mahmutoğlu; vücuttan örnek alınmasını hem koruma tedbiri, hem de bilirkişi in-

celemesi niteliğinde görmektedir.(Fatih Selami Mahmutoğlu, Beden Muayenesi

ve Vücuttan Örnek Alınması, s.2,

6d7818071225.pdf, E.T.09.12.2015)

Veli Özer Özbek, Mehmet Nihat Kanbur, Koray Doğan, Pınar Bacaksız, İlker Tepe,

a.g.e., s.476; Haluk Çolak, Mustafa Taşkın, a.g.e., s.323; Fatih Selami Mahmutoğlu,

a.g.e., s.2; Nur Centel, Hamide Zafer, a.g.e., s.264

Hakan Kızılarslan, “Ceza Muhakemesi, Adli Tıp, Adli Bilimlerde Vücudun Mua-

yenesi & Örnek Alma”, Çetin Veb-Ofset A.Ş. Ankara, 2007, s.224