Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Necat BATUR

Vücuttan örnek alma konusunda şüpheli ve sanıkla ilgili yasal dü-

zenleme CMK’nun 75. maddesinde, diğer kişilerle ilgili düzenleme ise

CMK’nun 76. maddesinde yer almaktadır. Buna pararlel düzenlemele-

re 25832 sayılı Yönetmeliğin 6. ve 8. maddelerinde de yer verilmiştir.

Vücuttan örnek alınması bireyin en temel varlığı olan vücut bü-

tünlüğüne müdahale edilmesini gerektiren bir işlemdir.

Vücuttan ör-

nek almanın hukuki niteliği ile ilgili olarak koruma tedbiri mi yoksa

delil toplama faaliyeti mi olduğu konusunda öğretide tam bir görüş

birliği bulunmamaktadır.

Kanunda düzenleniş yeri ve şekli, uygu-

Pervin Aksoy İpekcioğlu, “Vücuttan Örnek Alma İşleminin Hukuki Niteliği Ve

Anayasaya Uygunluğu”, s.1162

(http://dosya.marmara.edu.tr/huk/fak%C3%BCltedergisi/nurcentel/pervinak-

soyipekcioglu.pdf) (E.T. 09.12.2015)

Özbek ve diğerleri; karma bir hukuki niteliği olmasına karşın, bireylerin vücut

dokunulmazlığına müdahale niteliği taşıması ve kanun koyucu tarafından çok

sıkı kurallara bağlanmış olması nedeniyle vücuttan örnek almanın koruma tedbi-

ri niteliği olduğunu ve koruma tedbirlerinin özelliklerini büyük oranda taşıdığını

savunmuşlardır. (Veli Özer Özbek, Mehmet Nihat Kanbur, Koray Doğan, Pınar

Bacaksız, İlker Tepe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 5. Baskı, Seçkin, Ankara 2013, s.

476)

Öztürk ve diğerleri; beden muayanesinin bir şekli olan vücuttan örnek almanın,

koruma tedbiri ve modern delil elde etme aracı olduğu görüşündeler. (Bahri Öz-

türk, Durmuş Tezcan, Mustafa Ruhan Erdem, Özge Sırma, Yasemin F. Saygılar

Kırıt, Özdem Özaydın, Esra Alan Akcan ve Efser Erden, Nazari ve Uygulamalı

Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Baskı, Seçkin, Ankara 2013, s. 522)

Ünver ve Hakeri; vücuttan örnek alınmasını, delil değeri yüksek verilere ulaşmak

için delil kazanma yöntemi olarak görmektedirler. (Hakan Hakeri, Yener Ünver,

Ceza Muhakemesi Hukuku, 1. Cilt, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2013, s. 369)

Toroslu ve Feyzioğlu; vücuttan örnek almanın delil niteliğinde olduğu görüşün-

dedirler. Yazarlar vücuttan örnek almayı koruma tedbirleri başlığı altında değil

deliller başlığı altında göstermişlerdir. (Nevzat Toroslu, Metin Feyzioğlu, Ceza

Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınları, Ankara 2006. s. 207),

İpekçioğlu; vücuttan örnek almanın kanunda düzenlendiği bölüm itibariyle de-

lili güvence altına almaya yönelik koruma tedbiri değil delili değerlendirmede

kullanılan bir araç olduğunu belirtir. (Pervin Aksoy İpekçioğlu, “Vücuttan Örnek

Alma İşleminin Hukuki Niteliği ve Anayasaya Uygunluğu” s.1163)

Kunter, Yenisey ve Nuhoğlu; vücuttan örnek almayı koruma tedbirleri kapsamın-

da değerlendirmekle beraber delil elde etmeye yönelik bilirkişi incelemesi yönü-

ne de dikkat çekmektedirler. (Nurullah Kunter, Feridun Yenisey, Ayşe Nuhoğlu,

Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, İkinci Kitap, 18.

Bası, Beta, İstanbul 2010. s.249)

Centel ve Zafer; vücuttan örnek almayı koruma tedbiri ve soruşturma aracı olarak

karma nitelikli bir kurum olarak değerlendirmektedir. (Nur Centel, Hamide Za-

fer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenilenmiş Gözden Geçirilmiş 9. Baskı, İstanbul

2012. s. 264)

Çolak ve Taşkın; vücuttan örnek almanın hukuki niteliğinin karma bir yapıda;

keşif, bilirkişi incelemesi ve koruma tedbiri olarak değerlendirmektedir. (Haluk