Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Necat BATUR

menin birçok bakımdan yeterli olmadığı bir gerçektir.

Moleküler genetik inceleme 25832 sayılı Ceza Muhakemesinde

Beden Muayenesi, Genetik İncelemeler ve Fizik Kimliğin Tespiti Hak-

kında Yönetmeliğin 3. maddesinde tanımlar başlığı altında “

Gereken

tür ve miktardaki biyolojik materyali kullanarak, kişiyi diğer kişilerden ayıran

ve kalıtım kurallarına uygun olarak aktarılan hastalık dışındaki özellikleri-

nin moleküler düzeyde araştırılmasını ifade eder.

” şeklinde tanımlanmış,

yönetmeliğin 14/4. fıkrasında ise “

Moleküler genetik incelemelerin özel

kalıtsal karakterler hakkındaki açıklamayı içermediği bilinen kromozom böl-

gesi ile sınırlı kalmasına özen gösterilir.

” düzenlemesine yer verilmiştir.

Görüldüğü üzere ceza yargılamasındaki moleküler genetik inceleme

uygulaması, tıp, biyoloji ve diğer bilimlerdeki uygulamalardan farklı

olarak kişileri diğer bireylerden ayıran ancak kalıtsal hastalık ve ka-

rakterlerini içermeyen yönü ile uygulanmaktadır.

C- Moleküler Genetik İncelemelerin Yasal Dayanağı

Moleküler genetik inceleme konusu materyallerin alınması, in-

celenmesi ve sonuçlarının gizliliği gibi usul ve esaslara 5237 sayılı

CMK’nun 75 ila 80. maddeleri ve 25832 sayılı yönetmelikte yer veril-

miştir.

Moleküler genetik inceleme konusuna yasal mevzuatta yer ve-

rilmesinin nedeni, bir yandan teknolojik gelişmelerden yararlanarak

maddi gerçeğin ortaya konulması, diğer yandan incelemeye konu ma-

teryallerin kişisel dokunulmazlık kapsamında yer alan vücut bütün-

lüğüne ait örnekler olması nedeniyle kişilerin bu haklarının korun-

ması ve güvence altına alınmasıdır. Nitekim Unesco’nun 1997 tarihli

konferansında kabul edilen “İnsan Genomu ve İnsan Hakları Evrensel

Bildirgesi”nde insan genomu ile ilgili yürütülecek hiçbir araştırma ve

uygulamanın insan haklarına ve onuruna gösterilen saygıdan daha

üstün olmadığı vurgulanmıştır.

Anayasanın 17/2. fıkrasındaki “

Tıb-

Pervin Aksoy İpekcioğlu, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi Ve

Vücuttan Ornek Alma”,

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası,

Cilt 70,

Sayı 1, Legal Yayıncılık 2012, s.20

UNESCO İGİHEB Madde 10 - Özellikle biyoloji, genetik ve tıp alanlarında insan

genomu ile ilgili olarak yürütülecek hiçbir araştırma ya da uygulama, insan hakla-

rına, temel özgürlüklere, bireylerin veya insan topluluklarının onuruna gösterilen

saygıdan daha üstün değildir.