124 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Burcu DÖNMEZ
123
sıkıntılara neden olabilir.
2
Günümüz uygulamasında tanık beyanı, ha-
len önemli bir ispat vasıtasıdır.
3
Delillerin esas itibariyle tartışılacağı yer duruşma evresidir ve ta-
nıkların duruşmada dinlenmesi gereği, duruşmanın doğrudan doğru-
yalığı ilkesinin doğal sonucudur.
4
İddia makamı ile eşit koşullar altın-
da tanık gösterip, tanıklara soru sorabilmek çekişmeli muhakemenin,
bu işlemi iddia makamı ile eşit koşullar altında gerçekleştirebilmek ise
silahların eşitliği ilkesinin gereğidir.
5
Bu noktada özellikle tanığın korunması ceza muhakemesinin
işleyişi bakımından önemli sorunlardan bir tanesi olarak karşımıza
çıkmaktadır. Çünkü bir tarafta tanığın veya yakınlarının korunması
ihtiyacı diğer tarafta ise adil bir yargılamanın yapılabilmesi için sa-
nık haklarının korunması ihtiyacı karşı karşıya gelmektedir.
6
Bu ne-
denle tanığın korunması için tanık veya yakınları bakımından gerçek
bir tehlike bulunmalıdır. Hakimin tanığın kimliğini gizli tutma veya
diğer tanık koruma tedbirlerine karar vermeden önce somut bir teh-
likenin olup olmadığını incelemesi ve bulunduğuna kanaat getirmesi
halinde kararında bunu gerekçeli olarak açıklaması gerekir.
7
Tanığın korunması ihtiyacı iki noktada önem taşır. Bunlardan ilki,
tanıklık dolayısıyla, hayati tehlike içermeyen fakat tanığın bir takım
ek mağduriyetlere ve travmalara maruz kaldığı durumlardır. Aslında
bunlar teknik anlamda tanık da değildirler, olayın mağduru
8
olarak
2
Mustafa T.Yücel, “Ceza Adaletinde Sapmalar”,
TBB Dergisi
, 2013 (105), s.26
3
Caner Yenidünya, “Ceza Yargılamasında Gizli Tanık”, 50. Yılında Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesi ve Türkiye, Uluslararası Sempozyum, 4 Aralık 2009, Ankara, s.80; Yusuf Ya-
şar, “Ceza Muhakemesinde Gizli Tanıklık”, e-akademi (Hukuk Ekonomi ve Siyasal Bilim-
ler Aylık İnternet Dergisi) Ekim 2013 , sayı 133, s.4;
http://www.e-akademi.org/makaleler/cezamuh.pdf; erişim tarihi 21.01.2016; Mustafa
Pınarcı, Kürşat Çevik , “Tanık Koruma Mevzuatı ve Uygulamalarının Suç Soruşturması
Bakımından Değerlendirilmesi”,
EÜHFD
, C. XVIII, S. 1–2 (2014), s. 120
4
Ayrıca bkz. Hakan Karakuş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları ve Karşı Oyların-
da Türkiye, İstanbul 2001, s.178
5
Hakan Karakehya, “Sanığın İddia Tanıklarının Beyanlarının Doğruluğunu Test Etme Hak-
kı”,
Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuku Araştırmaları Dergisi
Prof. Dr. Nur
Centel’e Armağan, yıl 2013 cilt 19, sayı 2, s. 717
6
Candaş Gürol, “Sanığın Korunması Müessesesi ve Adil Yargılanma Hakkı”,
TBB Dergisi
sayı 60, 2005 s.49
7
Yenisey / Nuhoğlu, s.529
8
Mağdurun katılan olarak davaya katıldığı hallerde tanıklıktan çekinme hakkını kullanıp
kullanamayacağı sorunu hakkında bkz. Fatih Selami Mahmutoğlu, “ Ceza Yargılamasında
Katılanın, Aynı Zamanda CMK 45. maddede Öngörülen Kişilerden Biri Olması Halinde,