125 / 437
AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Gizli Tanıklara Soru Sorma Hakkının ...
124
tanıklığa ilişkin hükümler uygulanarak bilgilerine başvurulan kişiler-
dir ve CMK m. 236/2-3 ve 52/2 deki düzenlemelerle daha fazla mağdur
edilmemek üzere koruma altına alınmışlardır.
9
Konumuzu ilgilendiren esas korunma ihtiyacı ise, tanığın bildikle-
rini anlatmasının kendisi veya yakınları bakımından ciddi bir tehlike
oluşturduğu durumlardır.
10
Nitekim bu gibi durumları dikkate alarak
yeni CMK, 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nda yer al-
mayan
11
yeni düzenlemeler getirmiştir. CMK m. 58/2’de, tanık olarak
dinlenecek kişilerin kimliklerinin ortaya çıkması kendileri veya ya-
kınları açısından
ağır bir tehlike
oluşturacaksa, kimliklerinin saklı tu-
tulması için gerekli önlemlerin alınacağını hükme bağlanmış; kimliği-
nin saklı tutulması için tanığa ait kişisel bilgilerin Cumhuriyet Savcısı,
hakim veya mahkeme tarafından muhafaza edileceği düzenlemiştir.
Hemen devamında 3. fıkrada, tanığın hazır bulunanların huzurunda
dinlenmesi tanık için ağır bir tehlike oluşturacak ve bu tehlike başka
türlü önlenemeyecekse ya da maddi gerçeğin ortaya çıkarılması açı-
sından tehlike oluşturacaksa; hâkimin hazır bulunma hakkına sahip
bulunanlar olmadan tanığı dinleyebilmesi mümkün hale getirilmiş-
tir. Tanığın dinlenmesi sırasında ses ve görüntülü aktarma yapılır. Ve
soru sorma hakkı saklı tutulmuştur. Soru sorma sırasında tanık du-
ruşma salonunda bulunmayacak, başka bir salondan ses ve görüntü-
sü aktarılarak soruları yanıtlayacaktır. İlgili düzenlemede tanığın ses
ve görüntüsünün tanınmayacak şekilde değiştirilmesinden bahsedil-
memiştir. Bu düzenleme ile kanun koyucu, bir taraftan tanığa ilişkin
menfaatlerin korunmasını gözetmekte, diğer taraftan da adil bir yar-
gılanmanın yapılması için savunma haklarını korumakta ve tanığın
güvenilirliğinin sınanabilmesi imkânı sağlamaktadır.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında, CMK m. 58’de iki tür tanık ko-
ruma tedbirine yer vermiş olduğunu görmekteyiz. Bunlardan ilki ta-
nığın kimliğinin gizli tutulması, diğeri ise tanığın hakim tarafından
Tanıklıktan Çekinme Hakkını Kullanıp Kullanamayacağı Sorunu”,
Marmara Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi
Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan 2013 c.19,
sayı 2, s.191-210
9
Şahin/Göktürk, Ceza Muhakemesi Hukuku II, s.49-52
10
Şahin/Göktürk , Ceza Muhakemesi Hukuku II, s.49
11
2005 yılından önce tanıkların korunmasına ilişkin düzenlemeler, sınırlı olarak 4422 sayılı
Çıkar Amaçlı Suç Örgütleri ile Mücadele Kanunu ile Terörle Mücadele Kanunu’nda bu-
lunuyordu. Ancak bu tedbirler yetersizdi. Zira bu eksikliklerin tamamlanması amacıyla
CMK m. 58 ve Tanık Koruma Kanunu ile detaylı düzenlemeler yapılmıştır.