dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Ayşe EROL SARIYEV

275

karşılık, Türk Borçlar Kanunu’nun 63. maddesi ve Türk Medenî

Kanunu’nun 24. maddesi hükümleri kapsamında yer verilen hukuka

uygunluk sebeplerinin varlığı halinde ise, müdâhale hukuka aykırı

sayılmaz. Türk Medenî Kanunu’nun 24. maddesinin 2. fıkrasında hu-

kuka aykırılığı ortadan kaldıran haller, rıza, üstün nitelikte özel yarar,

üstün nitelikte kamusal yarar, kanunun verdiği yetkinin kullanılması

olarak belirtilmektedir. Bunlar, kişilik hakkının ihlâli ile ilgili haksız

eylemlere özgü olan özel hukuka uygunluk sebepleridir. Özel huku-

ka uygunluk sebeplerinden rıza insanlar üzerinde uygulanan her

türlü müdâhaleyi hukuka uygun hale getirmeyeceği gibi verilen rıza,

müdâhalenin tıbbın kurallarına ve bilimsel yöntemlere uygun yapıl-

ması şartını da taşımalıdır.

Ancak, insan üzerinde uygulanan tıbbî

müdâhalelerin aksine

burada hayvanın bedensel bütünlüğüne, ya-

şam hakkına zarar verilmesine ilişkin hayvan sahibinin verdiği rıza,

Türk Borçlar Kanunu’nun 27. maddesi ile Türk Medenî Kanunu’nun

23. maddesine aykırılık teşkil etmez. Zira burada kişilik hakkının de-

ğil, malvarlığı hakkının ihlâline verilen rıza söz konusudur. Hayvan

üzerindeki hak, zarar gören hayvan sahibinin serbestçe tasarruf ede-

bileceği bir mülkiyet hakkı olup, rıza burada fiili hukuka uygun hale

getirir.

Bununla birlikte, Türk Borçlar Kanunu’nun 63. madde hükmün-

de hukuka uygunluk sebepleri, rıza, üstün nitelikte özel yarar, üstün

nitelikte kamusal yarar ve kanunun verdiği yetkinin kullanılmasının

dışında ayrıca meşru müdafaa, zorunluluk hali ve hakkını kendi gü-

cüyle koruma olarak belirtilmektedir. Türk Borçlar Kanunu’nun 63.

maddesinde, Türk Medenî Kanunu’nun 24. maddesinin aksine hukuka

uygunluk sebepleri, sadece kişilik haklarına saldırı halinde geçerli ola-

cak şekilde sınırlandırılmamıştır. Bu sebeple, hayvan sahibinin hayva-

nına uygulanan tıbbî müdâhalelerdeki hukuka uygunluk sebeplerini

Türk Borçlar Kanunu’nun 63. maddesi kapsamında değerlendirmek

yerinde olur. Ancak burada da hukuka uygunluk sebepleri, hayvanlar

üzerinde uygulanan tıbbî müdahaleler kapsamında değerlendirildi-

ğinde, rıza, üstün nitelikte özel veya kamusal yarar ve kanunun verdi-

ği yetkinin kullanılması olarak karşımıza çıkabilir. Örneğin, hayvan

Kılıçoğlu, s. 292.

Eren, Borçlar, s. 604.