dergi 127

Uluslararası Hukukta Mânevî Zarar

340

ternationally wrongful act, constitutes the subject of the obligation

to repair injury caused by the relevant act. This paper aims to assess

the scope and function of moral damage in international law, elabo-

rate on the distinction between direct and indirect moral damages

and discuss the methods of reparation adopted in case moral dama-

ges occur due to an internationally wrongful act of a State. Within

this context, this paper will focus on whether moral damage can be

repaired by pecuniary or material means.

Keywords:

Compensation, Legal Damage, Moral Damage,

Pre-

tium Doloris

, Reparation, Restitution, Satisfaction.

Giriş

Uluslararası hukukçuların, pozitivist yaklaşımın da etkisi ile,

uzun bir dönem boyunca kabul ettikleri uluslararası sorumluluk an-

layışı açık ve yalın bir sistem ortaya koymuş ve bir uluslararası haksız

fiili ile bir başka devlet nezdinde maddî veya mânevî zarar doğuran

her devletin onarım yükümlülüğünün bulunduğu kabul edilmiştir.

Başka bir ifade ile, klâsik uluslararası hukuk uyarınca bir devletin

uluslararası sorumluluğuna gidilebilmesi için, bir uluslararası haksız

fiil işlenmesi, bu haksız fiilin devlete atfedilebilir nitelikte olması, hak-

sız fiil sonucu mağdur devlet nezdinde bir zarar meydana gelmesi ve

fiilin uluslararası hukuka aykırılığını ortadan kaldıracak herhangi bir

neden bulunmaması gerektiği ilkeleri benimsenmiştir.

Bununla birlikte, devletlerin uluslararası hukuka aykırı fiillerinden

doğan sorumluluğunu düzenleyen hukukî rejim geçtiğimiz yüzyıldan

itibaren ciddi bir dönüşüm içine girmiş ve bu dönüşüm sonucunda

ortaya çıkan günümüz uluslararası sorumluluk hukuku ilkelerinden

bazılarının muğlâklığı uluslararası hukukçular arasında tartışmalara

sebebiyet vermiştir.

Pierre-Marie Dupuy, “Reviewing the Difficulties of Codification: On Ago’s Classi-

fication of Obligations of Means and Obligations of Result in Relation to State Res-

ponsibility”,

European Journal of International Law

, 1999, Vol. 10, n

: 2, ss. 371-385,

s. 372; Alain Pellet, “Remarques sur une révolution inachevée, le projet d’articles

de la Commission du Droit international sur la responsabilité des Etats”,

An-

nuaire français de droit international

, 1996, Vol. 42, ss. 7-32, s. 11; Brigitte Stern, “Et

si on utilisait le concept de préjudice juridique? Retour sur une notion délaissée à

l’occasion de la fin des travaux de la C.D.I. sur la responsabilité des États”,

Annu-

aire français de droit international

, 2001, Vol. 47, ss. 3-44, s. 4.

Hüseyin Pazarcı,

Uluslararası Hukuk

, Ankara 2010, s. 410; Patrick Daillier &Mathi-

as Forteau & Alain Pellet,

Droit international public

, Paris 2009, s. 850.