dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Ceren Zeynep PİRİM

369

zararın nakdî karşılığı takdir olunabiliyorsa, devletin uğradığı mânevî

zararın da nakdî karşılığı takdir edilebilmelidir

123

, ki kanaatimiz de

bu yöndedir.

Sonuç

Elinizdeki çalışma, uluslararası haksız fiillerden doğan mânevî

zarar kavramının uluslararası hukukun en temel ve klâsik konuların-

dan biri olmasına karşın, hâlâ tartışılan ve anlaşılması güç bir kavram

olduğunu ortaya koymaktadır. Kanaatimizce bunun en önemli nedeni

söz konusu kavramın devlet uygulamalarına ve uluslararası içtihada

yeterince konu olmaması, konuya ilişkin uygulama ve kararların ise

tutarsız olmasıdır.

124

Gerçekten de, devletlerin uğradıkları mânevî zararların uygula-

mada daha ziyâde

ex gratia

temelinde karşılandığı bilinmektedir.

125

Bunun yanı sıra yukarıdaki satırlarda incelenen

Lusitania

Rainbow

Warrior

kararları dışında özel olarak devletlerin uğradıkları doğrudan

ve dolaylı mânevî zararları ve bu zararların hangi onarım yöntemleri

ile giderilebileceğini tartışan sağlam ve tutarlı bir uluslararası içtihat

bulunmamaktadır.

Bu çerçevede, elinizdeki çalışmanın temel hukukî sorununu teşkil

eden mânevî zararların nakdî onarım yöntemleri ile giderilip giderile-

meyeceği meselesi bütünü ile açıklığa kavuşmuş değildir. Şöyle ki; yu-

karıdaki satırlarda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere devletin uğradığı

dolaylı mânevî zararların nakdî onarım yöntemleri ile giderilebileceği

ilkesi bugün tartışma götürmemektedir. Ancak doğrudan mânevî za-

rarlar için aynı tespit yapılamamaktadır.

126

Nitekim, doğrudan mânevî

zararların nakdî onarım yöntemleri ile giderilebileceği yönünde yo-

123

Clarisse Barthe-Gay,

op. cit.

, s. 114. Benzer bir görüş için bkz. Stephan Wittich,

“Non-Material Damage and Monetary Reparation in International Law”,

op .cit.

s. 367.

124

Benzer bir görüş için Stephan Wittich, “Non-Material Damage and Monetary Rep-

aration in International Law”,

op. cit.

, s. 366.

125

Stephan Wittich, “Non-Material Damage and Monetary Reparation in Interna-

tional Law”,

op. cit.

, s. 358.

126

Stephan Wittich, “Non-Material Damage and Monetary Reparation in Interna-

tional Law”,

op. cit.

, s. 367.