371 / 437
Uluslararası Hukukta Mânevî Zarar
370
rumlanabilecek yegâne karar yukarıdaki satırlarda ayrıntılı olarak in-
celenen 1986 tarihli
Rainbow Warrior
kararıdır.
Bunun yanı sıra, Devletlerin Uluslararası Haksız Fiillerinden Kay-
naklanan Sorumluluğunu Düzenleyen Maddeler Metni’nde
Rainbow
Warrior
kararını destekleyen hiçbir hüküm bulunmamaktadır.
Ancak, tüm bu tespitler, kanaatimizce, devletin uğradığı doğru-
dan mânevî zararların nakdî onarım yöntemleri ile giderilemeyece-
ği anlamına gelmemektedir. Zira,
Lusitania
kararında da açıkça ifade
edildiği üzere, “
mağdur, uluslararası hukuk kuralları altında, ruhsal ve duy-
gusal acı, aşağılanma, utanç, şeref ve haysiyetinin zedelenmesi sonucu uğra-
dığı zararın giderilmesi hakkına sahiptir [...]. Bu zararlar gerçektir ve parasal
olarak ölçülebilmelerinin zor olması, söz konusu zararları daha az gerçek kıl-
mamakta ve mağdurun zararının tazminat yolu ile giderilememesi için neden
teşkil etmemektedir
”.
127
Nasıl ki, iç hukuk düzenlerinde gerçek kişilerin uğradıkları mânevî
zararlar tazminat yöntemi ile giderilebiliyor ise, devletlerin uğradıkla-
rı doğrudan mânevî zararlar da, uluslararası sorumluluk hukukunun
temel mantığı ışığında, nakdî yöntemler ile giderilebilmelidir.
Kaynakça
1. Doktrin
Anzilotti Dionisio,
Corso di diritto internazionale,
Rome 1928.
Anzilotti Dionisio, “La responsabilité internationale des Etats à raisons des domma-
ges soufferts par des étrangers”,
Revue générale de droit international public
, 1906,
Tome XIII, ss. 5-27.
Barthe-Gay Clarisse, “Réflexions sur la satisfaction en droit international”,
Annuaire
français de droit international
, 2003, Vol. 49, ss. 105-128.
Bederman David J.,
“State-to-State Espousal of Human Rights Claims”,
Virginia Jour-
nal of International Law Online
, 2011, Vol. 1, ss. 3-11.
Bilder Richard B., “The Role of Apology in International Law and Diplomacy”,
Virgi-
nia Journal of International Law
, 2006, Vol. 46, n
o
: 3, ss. 433-473.
127
Lusitania (United States v. Germany)
,
op. cit.
, s. 40.