dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Süleyman Sırrı TERZİOĞLU

rin Sorumluluğuna İlişkin Taslak Maddelere

göre, bir devletin uluslara-

rası hukuka aykırı her eylemi o devletin uluslararası sorumluluğunu

gerektirir (mad. 1). Devletin uluslararası hukuka aykırı eylemlerinin,

dolayısıyla devletin uluslararası sorumluluğunun temel unsurların-

dan biri, eylem ya da ihmalden oluşan tasarrufun uluslararası hukuka

göre devlete yüklenebilmesidir [mad. 2(a)].

Taslak Maddeler, uluslara-

rası yargı kararlarına göre, bazı maddeleri, uluslararası teamül kural-

larını ifade eden bir çalışmadır. Henüz bağlayıcı bir metin olmasa da,

teamül kurallarını yansıtması bakımından önemlidir.

Avrupa İnsan

Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) de çeşitli kararlarında Taslak Madde-

lere atıflar yaptığı görülmektedir.

Bireysel başvuruda da temel hak ve özgürlüklerin ihlâline yol açan

kamu gücü faaliyetinin Türkiye Cumhuriyeti Devletine

atfedilebilmesi

önem taşımaktadır. Bu benzerlikten yola çıkarak, hukukumuzda he-

nüz ortaya çıkmamış soyut meseleleri çözümlemede yardımcı olma-

sı amacıyla, uluslararası hukuktaki yaklaşım ve örnekleri dikkatlere

sunmak istiyoruz. Zira AİHM, önüne gelen başvurularda uluslararası

hukuku da dikkate almaktadır.

Bu çerçevede, yukarıda da ifade edil-

Draft Articles on the Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts.

Bundan sonra “Taslak Maddeler” olarak kısaltılacaktır. Yine Uluslararası Hukuk

Komisyonu tarafından kabul edilen Taslak Maddelerin şerhi için bkz. Draft artic-

les on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, with commenta-

ries. Taslak Maddelerin Türkçe çevirisi için bkz. İbrahim Kaya, Uluslararası Hu-

kukta Temel Belgeler, Seçkin Yayınları, Ankara, 2013, s. 346 vd. Taslak Maddeler

çerçevesinde devletin sorumluluğu konusunda bkz. Hakan Hakkı Erkiner, Dev-

letin Haksız Fiilden Kaynaklanan Uluslararası Sorumluluğu, On İki Levha Ya-

yıncılık, İstanbul, 2010; Mehmet Dalar, “Uluslararası Haksız Eylemlerden Dolayı

Devletin Sorumluluğu: Birleşmiş Milletler Taslak Belgesinin Değerlendirilmesi”,

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,

Cilt:

7, Sayı: 2

, s. 113 vd.

Diğer unsur ise eylem ya da ihmalden oluşan tasarrufun, devletin uluslararası bir

yükümlülüğünün ihlâlini teşkil etmesidir [mad. 2 (b)].

Uluslararası Adalet Divanı, Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması

Konusundaki Sözleşmenin Uygulanmasına İlişkin Kararında, Taslak Maddelerin

4. maddesinin, uluslararası teamül kurallarını yansıttığını belirtmiştir. Applicati-

on of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide

(Bosnia and Herzegovina v. Serbia and Montenegro), Judgment, ICJ Reports 2007,

s. 202, para. 385 (Bundan sonra “ICJ Reports 2007” olarak kısaltılacaktır).

Örneğin bkz. Case of Ilaşcu and Others v. Moldova and Russia, Application

no. 48787/99, para. 319-320; Case of Kotov v. Russia, Application no. 54522/00,

para. 30-32; Case of Catan and Others v. Moldova and Russia, Application nos.

43370/04, 8252/05, 18454/06, para. 74; Case of El-Masri v. the Former Yugoslav

Republic of Macedonia, Application no. 39630/09, para. 96-97

AİHM, Banković Davasında, Mahkemenin devletin yetki alanına ilişkin sorunları