dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Süleyman Sırrı TERZİOĞLU

1- “Kamu Gücü” Kavramı

6216 sayılı Kanun’a göre, “

herkes, Anayasada güvence altına alınmış

temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek

Türkiye’nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki herhangi birinin

kamu

gücü

tarafından,

ihlâl edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvura-

bilir

(mad. 45/1). Dolayısıyla bireysel başvuru yoluna gidebilmek için,

temel hak ve özgürlüklerin ihlâline yol açan faaliyet, kamu gücü ta-

rafından gerçekleştirilmelidir. “Kamu gücü” kavramının 6216 sayılı

Kanun’da tanımı yapılmamıştır. Bu yüzden öncelikle “kamu gücü”

kavramının bireysel başvuru açısından açıklığa kavuşturulması ge-

rekmektedir.

“Kamu gücü”, devletin emretme, tek yanlı iradesini ilgililere kabul

ettirme ve gerektiğinde zor kullanarak yerine getirme hak ve yetene-

ğidir.

Bu bağlamda kamu gücü, devletin egemenlik yetkisi olarak da

ifade edilebilir.

Anayasa’nın 6/2. maddesine göre Türk Milleti, ege-

menliğini, Anayasa’nın koyduğu esaslara göre, yetkili organları eliyle

kullanır. Bu organlar ise yasama (mad. 7), yürütme (mad. 8) ve yar-

gıdır (mad. 9). Dolayısıyla devlet adına egemenlik yetkisini kullanan

devlet organları, yasama, yürütme ve yargı organlarıdır.

Kamu gü-

cünden anlaşılması gereken aslında kamu gücünün uygulayıcısıdır.

Dolayısıyla 6216 sayılı Kanun’da zikredilen kamu gücü kavramından,

devletin egemenlik yetkisini kullanan, yani kamu gücünü kullanan

yasama, yürütme ve yargı organlarını anlamamız gerekir. Bununla

Lûtfi Duran, İdare Hukuku Ders Notları, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982, s. 23

Şirin’e göre de kamu gücü ifadesinden egemenliğin kurumsallaşmış tezahürünü

anlamak, kavramın çözümlenmesi bakımından kolaylık sağlayabilecektir. Tol-

ga Şirin, Türkiye’de Anayasa Şikâyeti (Bireysel Başvuru), İnsan Hakları Avrupa

Mahkemesi ve Almanya Uygulaması ile Mukayeseli Bir İnceleme, On İki Levha

Yayıncılık, İstanbul, 2013, s. 263

Federal Alman Anayasası’nda da yer alan (mad. 90) “kamu gücü” kavramından

da yasama, yürütme ve yargı organları anlaşılmaktadır. Ece Göztepe, Anayasa

Şikayeti, AÜHFD Yayınları, Ankara, 1998, s. 42

Korkmaz’a göre kamu gücü ile kastedilen, kamu gücünün taşıyıcısıdır. Ramazan

Korkmaz, Medenî Usûl Hukuku Açısından Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Baş-

vuru, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014, s. 133

AYM. BB. No:

2012/171,

K.T.:

12/2/2013,

“… Dolayısıyla belirtilen bu hak ve

özgürlüklerin kamu gücünü kullanan organlar tarafından ihlâl edildiği iddiaları

bireysel başvuru yoluyla ileri sürülebilir. … (para. 15)”