dergi 127

Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda, Hak İhlâline Yol Açan Kamu Gücü Faaliyetinin, ...

Bireysel başvuruya konu faaliyetler, kamu gücü faaliyetleri ol-

duğu için, Anayasa Mahkemesi, özel hukuk kişi veya kuruluşlarının

kendi ad ve hesaplarına gerçekleştirdikleri eylemler sırasında ortaya

çıkan ihlâller konusundaki başvuruları inceleyemez.

Zira bu kişile-

rin davranışları devlete atfedilemez. Devlete atfedilebilecek faaliyetler,

devlet organlarının ya da görevlilerinin faaliyetleridir. Ancak özel kişi

ve kuruluşların hukuka aykırı faaliyetlerinin önlenmesi konusunda,

Türkiye Cumhuriyeti Devleti gerekli dikkat ve özeni göstermemişse,

yani Türkiye Cumhuriyeti Devletine bu konuda bir kusur isnat edile-

biliyorsa, kamu gücünün ihmalî davranışı sebebiyle bireysel başvuru

yoluna gidilebilecektir. Burada Türkiye Cumhuriyeti Devletine atfedi-

lebilecek faaliyet, özel kişinin eylemi değil, Türkiye Cumhuriyeti Dev-

letinin ihmalidir.

2- İhlâle Yola Açan Kamu Gücü Faaliyetinin Türkiye

Cumhuriyeti Devletine Atfedilebilmesi

Bireysel başvuru yoluna gidebilmek için hak ve özgürlüklerin

ihlâline yol açan işlem, eylem ya da ihmalin yani kamu gücü faaliye-

tinin, Türkiye Cumhuriyeti Devletine atfedilebilmesi (yüklenebilmesi,

bağlanabilmesi) diğer bir ifade ile Türkiye Cumhuriyeti Devletine ait

olması gerekmektedir. İhlâle yol açan faaliyet ile devlet arasında bir

ilişkinin kurulabilmesi gerekir. Kamu gücü faaliyetinin Türkiye Cum-

huriyeti Devletine atfedilebilmesi için söz konusu faaliyet, ya

Türki-

ye Cumhuriyeti Devleti tarafından gerçekleştirilmeli ya da

ii)

Türkiye

Cumhuriyeti Devleti adına gerçekleştirilmelidir.

Yabancı devletlerin,

uluslararası ya da uluslarüstü örgütlerin

mede belirtilen niteliklerde olmaması, sözleşme hükümlerine aykırı ifada bulu-

nulması ve zararın oluşması. Korkmaz, s. 133

Kural olarak Anayasa Mahkemesi’nin özel kişi veya kuruluşlar tarafından ger-

çekleştirilen ihlâllere ilişkin olarak yapılan başvuruları inceleme yetkisi bulunma-

makla birlikte, bunların faaliyetleri nedeniyle belirli şartlar altında bireysel başvu-

ru yoluna gidilmesi mümkün olabilir. Bu konu aşağıda ele alınacaktır.

AYM. BB. No: 2012/171, K.T.: 12/2/2013, “Anayasa’nın 148 ve 6216 sayılı

Kanun’un 45. maddesi uyarınca işlem, eylem ya da ihmali nedeniyle bireysel baş-

vuruda bulunulan kamu gücü faaliyeti, Türkiye Cumhuriyeti Devletine ait veya

O’nun adına kullanılmış olmalıdır. … (para. 17)”

Yabancı bir devletin kamu gücü niteliğindeki müdahaleleri veya yabancı devlet