52 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Süleyman Sırrı TERZİOĞLU
51
davranışı olarak da gerçekleşebilir. İhmalî yani olumsuz davranış,
yapması gerekeni yapmama, bir eylem ya da işlemi gerçekleştirme-
me
21
ya da yerine getirmekten kaçınma biçiminde olabilir.
22
Kamu gü-
cünün ihmalî bir işlemine karşı bireysel başvuruya gidilebilmesi için,
eylemde bulunmaya ilişkin bir yükümlülük bulunmalıdır.
23
Yükümlü-
lük mevzuattan ya da bir yargı kararının yerine getirilmesi gereklili-
ğinden kaynaklanabilir.
24
Bu durum, idare hukuku alanında özellikle
hizmet kusuru durumunda karşımıza çıkar. İdarenin bağlı yetki ile
kamu hizmeti verme yükümlülüğünün bulunduğu durumlarda, idare
yapmakla yükümlü olduğu hizmeti hiç yerine getirmezse, gereği gibi
yerine getirmezse ya da geç yerine getirirse ihmalî bir davranışla hak
ihlâline yol açabilir.
Bireysel başvuru yoluna gidebilmek için, ihlâle yol açan kamu
gücü faaliyetinin, Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içinde gerçek-
leştirilmiş olması zorunlu değildir. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin
yetki alanına girdiği sürece, kamu gücünün Türkiye’nin sınırları dı-
şında da uygulanıldığı durumlarda bireysel başvuru yoluna gidilebi-
lir. 6216 sayılı Kanun’da Anayasa Mahkemesi’nin yetki alanına ilişkin
herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Kamu gücü faaliyetlerinin bireysel başvuruya konu olabilme-
si için kamu hukuku nitelikli olmaları gerekir. Bireylerle eşit hukukî
statülerde girdiği özel hukuk ilişkilerinde, kamu organlarının işlem
ve eylemleri, kural olarak, bireysel başvuruya konu olamaz. Çünkü
bu tür ilişkilerde zorlayıcılık ve bağlayıcılık unsurları bulunmamakta-
dır.
25
Zira kamu gücü taşıyıcılarının kamu kurumu olmakla, bu gücü
kullanmadan, vatandaşla eşit statüye sahip olarak yaptığı işlemler de
bulunmaktadır. Bu gibi kamu gücü kullanılmaksızın yapılan işlemler-
de, her ne kadar kamu gücünün taşıyıcısı işleme taraf olsa da, sadece o
hakkın ihlâli iddiası ile bireysel başvuruda bulunulamaz.
26
21
Göztepe, s. 42
22
İhmal yoluyla gerçekleştirilen hak ihlâllerini belirlemek, icraî davranışlar yoluyla
hak ihlâllerinin belirlenmesine göre daha zor olabilir.
23
Göztepe, s. 45
24
Uluslararası hukuk açısından da, devletin, ihmalî bir davranıştan dolayı sorumlu
tutulabilmesi için bu konuda uluslararası bir yükümlülüğünün bulunması gere-
kir.
25
Göztepe, s. 44
26
Örneğin belediyeden özel hukuk hükümlerine göre kiralanan taşınmazın, sözleş-