dergi 127

Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda, Hak İhlâline Yol Açan Kamu Gücü Faaliyetinin, ...

diği gibi, AİHM, TaslakMaddelere de kararlarında atıflar yapmaktadır.

Anayasa Mahkemesi tarafından hak ihlâli tespit edilmeyen bireysel

başvuruların AİHM’ne de gidebileceği düşünüldüğünde, uluslarara-

sı hukuktaki uygulamaların Anayasa’da düzenlenen bireysel başvu-

ru yolu ile bağdaştığı ölçüde yol gösterici olması muhtemeldir. Ayrıca

Anayasa Mahkemesi’nin kendi içtihatlarını geliştirirken, uluslarara-

sı hukuktaki gelişmeleri göz önünde bulundurmasında herhangi bir

engel bulunmamaktadır. Nitekim Anayasa Mahkemesi, kararlarında

çeşitli uluslararası belgeleri de zaman zaman dikkate almaktadır.

AİHM uygulamasından bağımsız olarak da, kamu gücünün fa-

aliyetinden dolayı bir yabancı devlet vatandaşının temel hak ve öz-

gürlükleri ihlâl edilmişse, söz konusu yabancının vatandaşı olduğu

devletin, bu kişiyi

diplomatik koruma

altına alma hakkı bulunmakta-

dır.

Ancak bunun için, kural olarak, iç hukuk yollarının tüketilmiş

olması gerekmektedir. Bu durumda bireysel başvuru, bir iç hukuk

yolu olarak kabul edilebilecektir. Diplomatik koruma durumunda ise

uluslararası hukuk kurallarının devreye gireceği ve faaliyetin devlete

atfedilmesi meselesinin de uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde

çözümlenmesi gerektiği gözden kaçmamalıdır.

incelerken, uluslararası hukukun ilgili kurallarını da dikkate alması gerektiğini

ve uluslararası hukuka egemen olan ilkeler bağlamında devletin sorumluluğunu

belirlemesi gerektiğini, ancak bir insan hakları sözleşmesi olarak Sözleşmenin bu

özel niteliğinin göz önüne alınması gerektiğini belirtmiştir. Banković and Others

v. Belgium and 16 Other Contracting States, Application no. 52207/99, para. 57.

Benzer şekilde AİHM, Opuz/Türkiye Davasında, Kadınlara Karşı Her Türlü Ay-

rımcılığın Önlenmesi Sözleşmesine (CEDAW) ve Kadınlara Karşı Her Türlü Ay-

rımcılığın Önlenmesi Komitesinin çeşitli kararlarına atıf yaparak uluslararası hu-

kukta yaşanan kural ve prensip gelişmelere ilgi gösterdiğini ifade etmiştir. Case of

Opuz v. Turkey, Application no. 33401/02, para. 72 vd., para. 164

AYM. BB. No:

2013/9662, K.T.:

6/1/2015,

“36. Anayasa’nın 51-54. maddelerinde

düzenlenen sendikal hak ve özgürlükler, benzer güvenceler getiren başta Örgüt-

lenme Özgürlüğü Sözleşmesi ile Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşme-

si olmak üzere ilgili Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmeleri ve Avrupa

Sosyal Şartı ile tamamlanmaktadır. Anayasa’nın 51-54. maddelerinde düzenlenen

sendikal hak ve özgürlüklerin kapsamı yorumlanırken bu belgelerde yer alan ve

ilgili organlar tarafından yorumlanan güvencelerin de göz önüne alınması gere-

kir.”

Diplomatik koruma konusunda bkz. Ali İbrahim Akkutay, Diplomatik Koruma

ve İnsan Hakları İlişkisi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013