151 / 545
150
İstinaf Kanun Yolunda Bozmanın Sirayeti Sorunu
Birleştirilerek görülen davalarda, görünüşte bir tek son karar ol-
masına rağmen sanık sayısınca son karar söz konusudur.
2
Bu nedenle,
sanıklardan birinin verilen karara karşı yaptığı kanun yolu başvu-
rusu, diğer sanıklar hakkında verilen hükümleri kapsamaz. Kanun
yoluna başvurmayan diğer sanıklar hakkında verilen hüküm, kanun
yoluna başvurma için öngörülen sürenin sonunda kesinleşir. Aynı şe-
kilde, Cumhuriyet savcısı ya da katılan veya vekili, sanıklardan biri
hakkında verilen son karara karşı kanun yoluna başvurduğunda, di-
ğer sanıklar hakkında hükmolunan son kararlar kesinleşir.
Ancak temyiz kanun yolu bakımından, 1412 sayılı Ceza Muhake-
meleri Usulü Kanunu gibi, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu da,
ilgili hükümdeki şartlar sağlandığı takdirde, temyiz yoluna başvur-
mayan veya temyize başvurmakla beraber başvurusu kabul edilme-
yen
3
sanıkların da bu yola başvurmuşlarcasına, hükmün bozulmasın-
dan yararlanmalarını kabul etmiştir. Buna; bozmanın sirayeti
4
, bozma
kararının genişleme etkisi
5
ya da yayılma etkisi
6
denilmektedir.
Bağlantı nedeniyle
7
birleştirilerek
8
görülen davalarda, bozmanın
temyiz etmeyen sanıklara sirayet edebilmesi için ilk şart, temyize baş-
2
Nurullah Kunter, Ceza Muhakemesi Hukuku, B. 9, Beta Yay., İstanbul 1989, s.
1101; Nevzat Toroslu, - Metin Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yay.,
Ankara 2016, s. 375.
3
Kunter, s. 1101.
4
Faruk Erem, “Bozmanın Sirayeti”,
Ankara Barosu Dergisi
, S. 1, 1963, s. 5 vd.
5
Erdener Yurtcan, Ceza Yargılaması Hukuku, B. 5, Alfa Yay., İstanbul 1994, s. 488.
6
Öztekin Tosun, Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, C. 2, B. 2, İstanbul Üni-
versitesi Yay., İstanbul 1976, s. 176; Bahri Öztürk, - Durmuş Tezcan, - Mustafa
Ruhan Erdem, - Özge Sırma Gezer - Kırıt Saygılar - F. Yasemin - Özdem Özaydın -
Esra Alan Akcan - Efser Erden Tütüncü, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi
Hukuku, B. 10, Seçkin Yay., Ankara 2016, s. 655.
7
Bağlantının CMK madde 8 uyarınca dar anlamda bağlantı olması gerektiği, geniş
bağlantıda bozmanın sirayet etmeyeceği belirtilmiştir. Bkz. Kantar, Baha, Ceza
Muhakemeleri Usulü, 3. Kitap, İstiklal Matbaacılık, Ankara 1953, s. 85 ve Ada-
let Bakanlığı Tasarısı madde 337’nin gerekçesi
(https://www.tbmm.gov.tr/sira-sayi/donem22/yil01/ss698m.htm). Ancak Kanun bağlantı konusunda bir ayrım
yapmamıştır ve özellikle CMK’nın düzenlemesinin bozmanın sirayetini muhake-
me hukukuna aykırılık halinde de kabul ettiği göz önünde bulundurulduğunda,
sanıklardan birinin işlediği iddia edilen suçun, diğer sanığın işlediği iddia edilen
suçun işlenmesine fayda sağlaması veya suçların sanıklar tarafından birbirlerine
karşı işlenmesi gibi geniş bağlantı örneklerinde de, bozmanın sirayeti mümkün
olabilir.
8
Bağlantı olmasına karşın davalar birleştirilerek görülmediyse bozmanın sirayeti-
nin söz konusu olmayacağı ifade edilmiştir. Kantar, s. 85.